تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 927 |
تعداد مقالات | 7,638 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,445,285 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,859,454 |
شورش هُورآمان در عصر ناصرالدینشاه قاجار (1284 - 1286ق) | ||
تاریخ اسلام و ایران | ||
مقاله 1، دوره 25، شماره 28، اسفند 1394، صفحه 5-39 اصل مقاله (535.75 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2016.2213 | ||
نویسندگان | ||
مظهر ادوای1؛ هادی وکیلی2 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
چکیده ناحیۀ هورامان در غرب کردستان از سدۀ 4ق تا پایان سدۀ 12ق توسط حُکام محلی این ناحیه و تحت نظارت مستقیم حکومت مرکزی ایران اداره میشده است. با شروع سدۀ 13ق شاهان قاجار بیتوجه به این مسألۀ و همچنین اختلافات قومی حاکمان هورامان با والیان اردلان کردستان، در پی واگذاری کامل هورامان به والیان اردلان برآمدند که این مسأله باعث شکلگیری شورش هورامان در دورۀ ناصری شد. روابط حاکمان این ناحیه با والیان اردلان، حکومت مرکزی قاجار و دولت عثمانی نیازمند تحلیل و بررسی است. پرسشی که این مقاله حول محور آن شکل گرفته، این است که چه علل و عواملی سبب شکلگیری این شورش شد و چه پیامدها و نتایجی در پی داشت؟ این پژوهش بیشتر با تکیه بر اسناد و روزنامههای دورۀ قاجار و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، سعی در روشن کردن این مسأله دارد که چگونه با وجود تبعیت کامل حُکام هورامان از حکومت مرکزی ایران پیش از دورۀ قاجار، در این دوره شرایطی فراهم شد که سرانجام آن شورشی بود که علاوه بر هزینههای گزاف برای والیان اردلان و دولت مرکزی قاجار، توانست به عنوان یکی از علل مهم در سقوط حکومت اردلانها و دخالت دوباره دولت عثمانی در مسألۀ مرزها به نفع خود، نقش بازی کند. | ||
کلیدواژهها | ||
هورامان؛ قاجار؛ شورش؛ عثمانی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Hawraman rebellion in the age of Naser-al-din Shahe Qajar (1284-1286 Lunar) | ||
نویسندگان [English] | ||
Mazhar Advay1؛ Hadi Vakili2 | ||
1PhD student in Islamic History, Ferdowsi University of Mashhad | ||
2Associate Professor, Department of History, Ferdowsi University of Mashhad | ||
چکیده [English] | ||
Hawraman region in the west of Kurdistan since the 4th to the end of 12th lunar has been administered by local rulers of this region and under the direct supervision of the central government. From the beginning of 13th lunar century, Qajar kings ignoring this problem and also ethnic differences of Hawraman rulers with Ardalan governors, intended to donate Hawraman to Aldalan governors that caused the formation of this rebellion in Naseri age. It’s necessary to analyze the relationship between this region’s rulers with Alrdalan governors and Qajar central government. The question that this essay has been formed around is that what reasons and factors caused this rebellion and what results and consequences it caused? This survey mostly emphasizing the documents and newspapers of Qajar age and using descriptive-analytic method tries to clarify this issue that despite the total obedience of Hawrama rulers of Iranian central government before Qajar age, how were the conditions prepared that it’s conclusion was a rebellion that in addition to heavy expenditures for Alrdala governors and Qajar central government, could play a role as one of the most important reasons of Aldalans’ collapse and the intervention of Ottoman government once more. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Hawraman, Qajar, Rebellion, Ottoman | ||
مراجع | ||
منابع - احتشامالسلطنه، محمود (1367). خاطرات احتشامالسلطنه. بهکوشش سیدمحمد مهدی موسوی. تهران: زوار. - ادوای، مظهر (1393). «مسئلۀ مرز مریوان و هورامان در دورۀ قاجار». جشننامۀ آیتالله رضا استادی. بهکوشش رسول جعفریان. تهران: مورخ. - اردلان، شیرین (1387). خاندان کرد اردلان در تلاقی امپراتوریهای ایران و عثمانی. ترجمۀ مرتضی اردلان. تهران: نشر تاریخ ایران (شرکت سهامی خاص). - اردلان، مستوره (2005). سیرالاکراد. با موخرۀ میرزاعلیاکبر وقایعنگار. اربیل (هولر): آراس. - اعتمادالسلطنه، محمدحسنبن علی (۱۳۶۷الف). تاریخ منتظم ناصری. تحقیق و تصحیح محمداسماعیل رضوانی. ج۳. تهران: دنیای کتاب. - ------------------------ (۱۳۶۷ب). مراتالبلدان. بهکوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث. ج۳. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. - افشار، ایرج (1353). «فرامین میرزا رضاعلى نایبالوزاره و فرامین دیوانبیگى کردستان». فرهنگ ایران زمین. ش20. صص۱۲۳-۱۴۴. - بابانی، عبدالقادربن رستم (1392). سیرالاکراد در تاریخ و جغرافیای کردستان. بهکوشش محمدرئوف توکلی. تهران: توکلی. - دیوانبیگی، حسینبن رضاعلی (1382). خاطرات دیوانبیگی. تحقیق و تصحیح ایرج افشار و محمدرسول دریاگشت. تهران: اساطیر. - سلطانی هورامی، مظفر بهمن (1386). تاریخ هورامان. براساس گزارش تاریخ اورامان ملاعبدالله هورامی متخلص به شیدا. مقدمه، تصحیح و تعلیقات نادر کریمیان سردشتی. تهران: احسان. - سنندجی، شکراللهبن عبدالله (1375). تحفۀ ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان. مقابله و تصحیح حشمتالله طیبی. تهران: امیرکبیر. - صداقتکیش، جمشید (بهکوشش) (1390). اخبار کردستان به روایت روزنامههای دولت عَلیۀ ایران، وقایع اتفاقیه و ایران. تهران: توکلی. - فرهادمیرزا قاجار (1366). سفرنامۀ فرهادمیرزا. تحقیق و تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی علمی. - ------------ (1369). منشآت فرهادمیرزا. تصحیح غلامرضا طباطبایی. تهران: شرکت چاپ و انتشارات علمی. - محبوبی اردکانی، حسین (1374). چهل سال تاریخ ایران. تحقیق و تصحیح ایرج افشار. ج۲. تهران: اساطیر. - مردوخ، محمد (1351). تاریخ کرد و کردستان، ج2. سنندج: کتابفروشی غریقی. - ---------- (1379). تاریخ مردوخ. تهران: کارنگ. - مشیرالدوله تبریزی، جعفربن محمدتقی (1348). رسالۀ تحقیقات سرحدیه. بهاهتمام محمد مشیری. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. - نصراللهخان مهندس (1296ق).«تحدید مرز مریوان». نسخۀ خطی. کتابخانۀ رضوی مشهد. شمارۀ 5442. 31 صفحه. 02133130919 و 920. - وقایعنگار کردستانی، علیاکبر (1384). حدیقۀ ناصری و مرآتالمظفر در جغرافیا و تاریخ کردستان. بهکوشش محمدرئوف توکلی. تهران: توکلی. اسناد: - سازمان اسناد ملی. شمارۀ بازیابی 2376-295. ص1. - ------------. شمارۀ بازیابی 2079-295. ص1. - ------------. شمارۀ بازیابی 2173-295. ص2. - ------------. شمارۀ بازیابی 4812-295. ص۲-۳. - ------------. شمارۀ بازیابی2110-295. ص4. - ------------. شمارۀ بازیابی 2114-295. ص2. - ------------. شمارۀ بازیابی 4811-295. ص1. - مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت خارجه. سند شمارۀ 230. 9 شوال 1282ق. کارتن 11. نمرۀ 207. - ------------------------------. سند شمارۀ 341. 13 شوال 1286ق. کارتن 13. پروندۀ 12/ع. - ------------------------------. سند شمارۀ 340. 3 رجب 1286ق. کارتن 13. پروندۀ 12/ع. - ------------------------------. سند شمارۀ 360. 12 ذیالقعدۀ 1294ق. کارتن 13. پروندۀ 12/ع. نمرۀ 31. - ------------------------------. سند شمارۀ 952. 22 رمضان 1321ق. کارتن 32. پروندۀ 3. - ------------------------------. سند شمارۀ 951. 2 رمضان 1321ق. کارتن 32. پروندۀ 3. نمرۀ 4. - ------------------------------. سند شمارۀ 61. 18 صفر 1315ق. کارتن 30. نمرۀ 78. - ------------------------------. سند شمارۀ 342. کارتن 13. پروندۀ 12/ع. روزنامهها: - ایران. ش647. پنجشنبه 14 رمضان 1287ق. ص4. در جلد 2. ص1249. - دولت عَلیۀ ایران. ش503. پنجشنبه 3 جمادیالاول 1278ق. ص5. در جلد 2. ص261. - -----------. ش514. پنجشنبه 10 شعبان 1278ق. ص 6. در جلد 1. ص345. - -----------. ش571. 29 ذیالحجۀ 1281ق. ص2. در جلد 2. ص777. - -----------. ش575. پنجشنبه 15 ربیعالثانی 1286ق. صص7-8. در جلد 2. ص811. - -----------. ش588. پنجشنبه 26 محرم 1283ق. صص5-6. در جلد 2. ص904. - -----------. ش614. پنجشنبه 25 شوال 1284ق. ص۲. در جلد 2. ص1056. - -----------. ش619. پنج شنبه 26 صفر 1285ق. ص2. در جلد 2. ص1082. - -----------. ش622. پنجشنبه 8 جمادیالاخر 1285ق. ص4. در جلد 2. ص 1099. - وقایع اتفاقیه. ش237. پنجشنبه 2 ذیالحجۀ 1271ق. ص3. در جلد 2. ص1485. - --------. ش277. پنجشنبه 5 ذیالحجۀ 1272ق. ص3. در جلد 3. ص1859. - --------. ش363. پنجشنبه 28 جمادیالاول 1274ق. ص3. در جلد 3. ص2423. - -------. ش 436. پنجشنبه 7 ذیالقعدۀ 1275ق. صص1-2. در جلد 4. ص2908. - -------. ش437. پنجشنبه 14 ذیالقعدۀ 1275ق. ص1. در جلد 4. ص2911. - -------. ش 449. پنجشنبه 22 ربیعالاول 1276ق. ص4. در جلد 4. ص2964. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,497 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,165 |