تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 915 |
تعداد مقالات | 7,521 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,222,690 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,644,168 |
تبیین و تحلیل نقش طبقات اجتماعی در فرآیند تمدّنی دولت صفویه | ||
تاریخ اسلام و ایران | ||
مقاله 6، دوره 27، شماره 34 - شماره پیاپی 124، شهریور 1396، صفحه 139-167 اصل مقاله (643.2 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2017.12649.1239 | ||
نویسندگان | ||
زهرا سادات کشاورز* 1؛ محمدعلی چلونگر2؛ اصغر منتظرالقائم2 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ تشیع دانشگاه اصفهان | ||
2استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
هدف اصلی نوشتار حاضر مطالعه ساختهای اجتماعی عصر صفویه با توجه ویژه به موضوع طبقات اجتماعی در ظرفیت و فرایند تمدّنی آن روزگار است. اهمیت این موضوع ناشی از آن است که از نظام طبقاتی صفویه میتوان به عنوان نظامی باز با ویژگی تمرکز فرصتها و پیوند متقابل یاد کرد. به هنگام ظهور صفویان (907-1135هجری) همواره مفصلبندی (همزیستیِ) طبقاتی پویایی مابین اجتماعات عشایری (ایلی)، دهقانی و شهری (خردهکالایی شهری) فراهم گردید، چندانکه صفویان ساخت اجتماعی ایران را با تأکید بر هویّت مذهبی و ملّی جدیدی تعریف کردند. کلیت شکلبندیِ طبقات اجتماعی صفویان همچون بستری میماند که در سایه آن وحدت سیاسی و ملی، مدنیت، رفاه اجتماعی، رونق اقصادی و پویای فرهنگی و روابط گسترده با دول خارجی به وجود آمد. البته این توصیف به معنای تأیید همة جنبههای ساختار طبقاتی عصر صفویه در دورههای سلاطین صفوی نیست، زیرا تحولات اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و شیوه حکومتی، در ایجاد ساختار طبقاتی در دوره حاکمان مختلف صفوی، نقش اساسی داشته است. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن توجه به ضرورت کاربرد رویکردهای جامعهشناختی در تحلیل پدیدههای تاریخی و برپایه منابع کتابخانهای، سیر تمدّن در طبقات اجتماعی دولت شیعی صفویه را در چشمانداز حیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه به عنوان پایه و زیربنایی برای دورههای بعد بررسی و تحلیل نماید. | ||
کلیدواژهها | ||
طبقات اجتماعی؛ تمدّن؛ تشیّع؛ صفویه؛ ایران | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Explain And Analyze The Role Of Social Classes In The Process Of Civilization In Safavid Government | ||
نویسندگان [English] | ||
Zahra Keshavarz1؛ Mohammad Ali Chelongar2؛ Asghar Montazeralghaem2 | ||
چکیده [English] | ||
The main purpose is to study the social structures of the Safavid age with particular attention to subject of social classes in capacity and process of civilization of that time. The importance of this is that the Safavid class system can be described as an adaptable system with the focus on opportunity and reciprocity. With the rise of Safavids (1180-1907), a dynamic classical articulation (classical co-existence) has always been provided between nomadic, peasant and urban communities (urban commodities), as the Safavids defined social structure of Iran with emphasis on a new religious and national identity. The whole formation of social classes of the Safavids was like a substrate that in the shadow of this arose political and national unity, civilization, social welfare, economic and cultural dynamism, and extensive relations with the foreign states. This description does not mean to confirm all aspects of the class structure of the Safavid era during the periods of the Safavid kings, because the changes of social, economic, religious, and governmental practices, has played a key role in creating a class structure in the era of various Safavid kings. The present study aims to use the descriptive-analytical method for investigate and analyze the course of civilization in the social classes of the Shiite government of Safavid in the perspective of the political, social and economic life of the society as the foundation and infrastructure for subsequent periods, while considering the necessity of applying sociological approaches in analysis of historical phenomena and based on library resources. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Social Classes, Civilization, Shiism, Safavids, Iran | ||
مراجع | ||
- آزادارمکی، تقی و علی جنادله (1393). «ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪی ﻧﻬﺎدی ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﻮازﻧﻪ ﻗﺪرت در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﻨﺘﻲ اﻳﺮان (ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺗﺤﻮﻻت اﻳﺮان از ﺻﻔﻮﻳﻪ ﺗﺎ ﻗﺎﺟﺎرﻳﻪ ﺑﺮاﺳﺎس روﻳﻜﺮد ﻧﻬﺎدﮔﺮاﻳﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ)». ﻣﺠﻠﺔ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان. دوره ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﺷﻤﺎره 3، ص 64-29. - افوشتهای نطنزی، محمود بن هدایتالله (1350). نقاوةالآثار، بهاهتمام احسان اشراقی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - الگار، حامد (1356). دین و دولت در ایران: نقش علما در دوره قاجاریه. ابوالقاسم سری. تهران: انتشارات توس. - انصاری، ابراهیم (1378). نظریههای قشربندی اجتماعی و ساختار تاریخی آن در ایران. اصفهان: دانشگاه اصفهان. - انگویتا، ماریانواف و لئونارد ریزمن (1383). جامعهشناسی قشرها و نابرابریهای اجتماعی، ترجمه محمد قلیپور، تهران: نشر مرندیز. - اولئاریوس، آدام (1363). سفرنامه اولئاریوس. ترجمه احمد بهپور، تهران: سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار. - بنائی، امین و همکاران (1380). صفویان، ترجمه و تدوین یعقوب آژند. تهران: انتشارات مولی. - تاورنیه، ژان بایتست (1369). سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری. تهران: سنایی. - ترکمان، اسکندربیک (1350). تاریخ عالمآرای عباسی، با اهتمام ایرج افشار، تهران: مؤسسه امیرکبیر. - ـــــــــ (1390)، «بررسی حجاب و نوع پوشش زنان زردتشتی در ایران عصر صفویه»، مجله تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 15، ص 44-23. - جعفریان، رسول (1379). صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، تهران: پژوهشکده حوزه و دانشگاه. - حمید، حمید (1352). علم تحولات جامعه:پژوهشی در تاریخ و تاریخگرایی علمی، تهران: انتشارات امیرکبیر. - دلاواله، پیترو (1370). سفرنامه، ترجمه شعالالدین شفا، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - رجبزاده، احمد (1376). «تحلیلی ساختی از چرخههای توسعه و انقطاع تمدّن اسلامی (بررسی موردی عصر صفوی)»، نامه پژوهش فرهنگی، شماره 4، ص 49-90. ـ ــــــــ (1378). جامعهشناسی توسعه: بررسی تطبیقی ـ تاریخی ایران و ژاپن، تهران: سلمان. - روحانی، کاظم (1366). «اصناف و پیشهوران در تاریخ ایران»، کیهان اندیشه، شماره 11، ص 83-70. - روملو، حسن (1349). احسنالتواریخ. به اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - سیوری، راجر (1372). ایران عصر صفوی. ترجمه کامبیز عزیزی. تهران: نشر مرکز. - شاردن، ژان (1345). سفرنامه، ترجمه محمد عباسی. جلد سوم، چهارم، هفتم و هشتم. تهران: امیرکبیر. - شجاعیزند، علیرضا (1376). مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دین، تهران: بنیان. - صفتگل، منصور (1381). ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران عصر صفویه، تهران: خدمات فرهنگی رسا. - عبداللهی، حمید (1385). «ضرورتهای ساختاری مدیریت سیاسی سرزمین و شکلبندی اجتماعی ایران عصر صفوی»، مجله جامعهشناسی ایران، شماره 27، ص 33-5. - فوران، جان (1377)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران: از سال 1500 میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب، ترجمه احمد تدین، تهران: خدمات فرهنگی رسا. - فیگوئروا، دن گارسیا (1363). سفرنامه. ترجمه غلامرضا سمیعی. تهران: نشر نو. - کدی، نیکی آر (1369). ریشههای انقلاب ایران. عبدالرحیم گواهی. تهران: انتشارات قلم. - کمپفر، انگلبرت (1363). سفرنامه. ترجمه کیکاوس جهانداری. چاپ سوم. تهران: انتشارات خوارزمی. - کیوانی، مهدی (1392). پیشهوران و زندگی صنفی آنان در عصر صفوی (جستارهایی در تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران). ترجمه یزدان فرخی. تهران: امیرکبیر. - مینورسکی، ولادیمیر (1334). سازمان اداری حکومت صفوی. ترجمه مسعود رجبنیا. تهران: انجمن کتاب. - ـــــــــــــ (1378). سازمان اداری حکومت صفویان (یا تعلیقات مینورسکی بر تذکرةالملوک)، ترجمه مسعود رجبنیا، با حواشی سیّدمحمد دبیر سیاقی، تهران: امیرکبیر. - لاکهارت، لارنس (1383). انقراض سلسله صفویه، اسماعیل دولتشاهی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - لمبتون، آن. کی. اس (1345). مالک و زارع، منوچهر امیری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ـــــــــــــ (1374)، دولت و حکومت در اسلام، ترجمه و تحقیق سیّدعباس صالحی و محمدمهدی فقیهی. تهران: عروج. - نقیبزاده، احمد (1379). رضاشاه و نظام ایلی (تأثیر ساختار دولت مطلقه و رضا شاه بر نفوذ قبایل و عشایر)، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - نعمانی، فرهاد (1358). تکامل فئودالیسم در ایران، جلد اوّل، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی. - نوائی، عبدالحسین؛ غفاریفرد، عباسقلی (1381). تاریخ تحولات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره صفویه. تهران: سمت. -Ashraf, A. (1970), “Historical Obstacles to the Development of a Bourgeoisie in Iran”, in Studies in the Economic History of the Middle, edited by M. A. cook, pp: 308-332.-Babayan, K. (1994), “The Safavid Synthesis: From Qizilbash Islam to ImamiteSHiism”, Iranian Studies, Religion and Society in Islamic Iran during the Pre- Modern Era, PP: 135- 161.
-Banani, A. (1978), “Reflection on The Social and Economic Structure of Safavid Persia at Its Zenith”, in Iranian Studies, XI: 83-116.
-Barber, B. (1968), “Social Stratification, In International Encyclopedia of the Social Sciences”, David L. Sills (ed), Vol.15, 288-296, New York, Macrnillan Company and The Free Press.
-Bausani, A. (1971), The Persians, From the earliest days to the twentieth century, translated from Italian by J.B. Donne. London: Elek Books.
-Ferrier, R.W. (1998), “Women in Safavid Iran: The Evidence of European Travelers”, in G.R. Hambly (ed.) Women in the Medieval Islamic World: Power Patronage and Piety, New York: St. Martin’s Press, pp. 383-406.
-Foran, J. F. (1989), “The Making of an External Arena: Iran’s Piace in the World-System 1500-1722”, in: Review, Vol.12, No.1, PP: 71-119.
- Marx, K. (1971), A contribution to the critique of political economy. London: sage publication.
-Newman, A. (1993), “The Myth of the Clerical Migration to Safawid Iran: Arab ShiiteOpposition to Ali al- Karaki and Safawidshiism”, Die welt des Islam. New Series, Vol. 33, Issue 1, Apr, PP: 66-112.
-Reid, J. J. (1983), Tribalism and Socity in Islamic Iran 1500-1629, Undena Publications, California.
-Saunders, P. (1990), Social class and stratification. London: routledge.
-Savory, R. (1964), “Some Notes on the Provincial Administration of the Early Safawid Empire”, Bulletion of the school of oriental and African Studies, University of London, Vol.27, No.1, PP: 114-128. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,244 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,579 |