پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 916 |
| تعداد مقالات | 7,521 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,227,698 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,648,554 |
تحلیلی بر مناسبات نظام‌های اقتصادی و شیوه‌های تولیدی در تاریخ ایران؛ با تأکید بر عصر سلجوقی | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 6، دوره 27، شماره 35 - شماره پیاپی 125، آذر 1396، صفحه 129-151 اصل مقاله (390.04 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2017.12245.1223 | ||
| نویسنده | ||
| ناصر صدقی* | ||
| دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز | ||
| چکیده | ||
| در تاریخ ایران پیشاسرمایه‌داری، نظام‌های اقتصادی و شیوه‌های تولیدی مستقل و دارای قدرت اثر‌گذاری تعیین‌کننده، وجود نداشت بلکه در عمل منظومة اقتصادی واحد، با سطوحی از نظام‌های اقتصادی و شیوه‌های تولیدی و معیشتی به‌هم‌پیوسته، حاکم بود. شیوه‌های معیشتی و تولیدی موسوم به دامداری، زراعی و پیشه‌وری، اساس اقتصاد جامعه ایرانی در عرصة تاریخی بود. نظام‌های اقتصادی مذکور هرچند از لحاظ شکلی و ابزارهای تولیدی، متفاوت و به ظاهر مستقل بودند، اما همگی از حیث مبانی و منابع و کارکردهای اقتصادی، به‌هم‌پیوسته محسوب می‌شوند. چرا که در یک زمینه تولیدی و اقتصادی مشترک شکل گرفته و دارای پیوستگی‌های درون‌ساختاری و کارکردی عمیق بودند. چنین شرایطی موجب آن شده بود تا زمان ورود مظاهرِ اقتصاد سرمایه‌داری در دوره معاصر، همواره در طول تاریخ جامعه ایرانی، هر سه شیوة تولیدی دامداری، زراعی و پیشه‌وری، در قالب یک منظومه واحد اقتصادی همزیستی داشته و موجودیت یکدیگر را تقویت و استمراربخشند. در پژوهش حاضر براساس ویژگی‌ها و مناسبات نظام‌های اقتصادی و شیوه‌های تولیدی رایج در جامعه ایران عصر سلجوقی، به تبیین چرایی و زمینه‌های پیوستگی و همزیستیِ وجوه مختلف منظومه واحد اقتصادی مورد بحث، پرداخته شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ ایران؛ اقتصاد دامداری؛ اقتصاد زراعی؛ اقتصاد پیشه‌وری؛ پیوستگی‌های درونی؛ عصر سلجوقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis on the Relations of the Economic Structures and Producing Methods in the History of Iran (With Emphasis on Seljuk Era) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naser Sedghi | ||
| چکیده [English] | ||
| n the pre-capitalistic history of Iran, economic system and independen producing method with determinative impact did not exist, but in practice a single economic system with closely allied levels of economic systems and producing and living methods was dominant. Living and producing methods known as animal husbandry, agronomic and crafts manly, were basis of Iranian community’s economy in historical arena. Although mentioned economic systems in terms of structure and producing implements were different and apparently independent, through the basis, sources and economic functions considered to be joint. Since they have been formed in the same economic and producing background and had the intro-structural and deep functional adherences. Such condition caused that, at the time of appearing the manifestation of capitalistic economy in contemporary era, constantly through the history of Iranian Society, all the three producing methods: Animal Husbandry, Agronomic and Crafts manly coexisted in the format of an economic unit system. Coexisted and reinforced and sustained each other’s existence. Recent research on basis of features and relations of economic systems and current producing methods in Iran’s Society of Seljuk era, the whys and the wherefores coexistence and adherence background of different aspects of mentioned economic unit system, is explained. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iran’s History, Animal Husbandry Economy, Agronomic Economy, Crafts Manly Economy, Inner Adherences, Seljuk Era | ||
| مراجع | ||
|
ـ ابن حوقل(1366). صورةالارض. ترجمه جعفر شعار. تهران: امیرکبیر. چ 2. ـ ابن فضلان، احمد (1345). سفرنامه ابن فضلان. ترجمه ابوالفضل طباطبایی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. ـ اسناد و نامه‌های تاریخی(1346). به کوشش سیدعلی مؤید ثابتی. تهران: کتابخانه طهوری. ـ اشرافیان، ک.ز.، و آرنوا، م. ر. (2536). دولت نادرشاه افشار. ترجمه حمید امین. تهران: انتشارات شبگیر. ـ اشرف، احمد (1346). «نظام فئودالی یا آسیایی». جهان نو. س 22، ش 7- 5. ـ ــــــــ ، (تابستان 1353). «ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در دوره اسلامی». نامه علوم اجتماعی. ش 4، صص 7-49. ـ ـــــــ ، مرداد (1360). «شهرنشینی از دیدگاه جامعه‌شناسی تاریخی». آرش. ش 25، صص94-106. ـ اصفهانی، عمادالدین محمد(1318ق). تاریخ دوله آل سلجوق، اختصار الفتح بن علی بن محمد البنداری. مصر: شرکه طبع الکتب العربیه. ـ باسورث، کلیفورد ادموند(1381). تاریخ غزنویان. ترجمه حسن انوشه. تهران: امیرکبیر. چ 3. ـ بیهقی، ابوالفضل(1371) تاریخ بیهقی. به کوشش دکتر علی اکبر فیاض. تهران: دنیای کتاب. چ 3. ـ پاپلی‌یزدی، محمدحسین و مجید لباف‌خانیکی(1379). «مرتع؛ نظام‌های بهره‌برداری». تحقیقات جغرافیایی. ش56-57، صص7-40. ـ پطروشفسکی، ا. پ.(1344). کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول. ترجمه کریم کشاورز. ج 2. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران. ـ ــــــــ (1359). ایران‌شناسی در شوروی، ترجمه یعقوب آژند. تهران: انتشارات نیلوفر. ـ پیگولوسکایا، ن. و.، یاکوبوسکی، آ. ی.، و پطروشفسکی، ا. پ.، و دیگران (1353). تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هجدهم میلادی. ترجمه کریم کشاورز. تهران: انتشارات پیام. ـ حدود العالم من المشرق الی المغرب(1362). به کوشش منوچهر ستوده. تهران: کتابخانه طهوری. ـ خسروی، خسرو(1358). جامعه‌شناسی روستای ایران، تهران: انتشارات پیام. چ3. ـ راوندی، محمدبن علی بن سلیمان(1333) راحةالصدور وآیةالسرور، تصحیح محمد اقبال. به انضمام حواشی و فهارس مجتبی مینوی. تهران: مؤسسه مطبوعاتی امیرکبیر. ـ سعید الشیخلی، صباح ابراهیم(1362). اصناف در عهد عباسی. ترجمه دکتر هادی عالم‌زاده. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ـ سومر، فاروق(1380). غزها(ترکمن‌ها). ترجمه آنادردی عنصری، گنبد قابوس: انتشارات حاج طلائی. ـ سیف، احمد(1380). استبداد، مسئله مالکیت و انباشت سرمایه در ایران. تهران: نشر رسانش. ـ صدقی، ناصر (تابستان 1387). «بررسی وضعیت تجارت مسافره در ایران عصر سلجوقی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. دوره2. ش 53. صص 59-80. ـ ـــــــ (بهار وتابستان 1391). «تأملی در نگرش جامعه شناختی مارکسیستی به تاریخ ایران»، پژوهشهای علوم تاریخی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. س 4. ش 1. صص133-152. ـ علمداری، کاظم (1379). چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟ تهران: نگاه نو. ـ کاشغری، محمود بن حسین(1384). دیوان لغات‌الترک. ترجمه دکتر حسین محمدزاده صدیق. تبریز: نشر اختر. ـ لمبتون، آن.(1377). مالک و زارع در ایران. ترجمه منوچهر امیری. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. چ4. ـ ـــــــــ ( 1382). تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران. ترجمه یعقوب آژند. تهران: نشر نی. چ 2. ـ مارکس، کارل(1378). صورت‌بندی‌های اقتصادی پیشاسرمایه‌داری. ترجمه خ. پارسا. تهران: نشر دیگر. ـ المختارات من الرسائل(1378). گردآوری محمود بن بختیار الاتابکی. به کوشش غلامرضا طاهر و ایرج افشار. تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار. ـ مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد(1361). احسن التقاسیم فی معرفةالاقالیم. ترجمه علینقی منزوی. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران. ـ نعمانی، فرهاد (1358). تکامل فئودالیسم در ایران. تهران: خوارزمی. ـ نیشابوری، ظهیرالدین(1332). سلجوقنامه. به کوشش میرزا اسماعیل خان افشار. کلاله خاور. تهران. ـ همایون کاتوزیان، محمدعلی (1377). «جامعه کم‌آب و پراکنده؛ الگوی تحول درازمدت اجتماعی ـ اقتصادی در ایران». ترجمه علیرضا طیب. نه مقاله در جامعه‌شناسی تاریخ ایران. تهران: نشر مرکز. ـ ـــــــــــ (1381). اقتصاد سیاسی ایران (از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی). مترجمان سعید نفیسی و کامبیز عزیزی. تهران: نشر مرکز. چاپ هشتم. ـ همایون کاتوزیان، محمدعلی(1374). «مسائل توسعه سیاسی در ایران؛ دموکراسی، دیکتاتوری یا حکومت استبدادی؟» چهارده مقاله در ادبیات، اجتماع، فلسفه و اقتصاد. تهران: نشر مرکز. ـ یواقیت العلوم و دراری النجوم(1345). به تصحیح محمد تقی دانش‌پژوه. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. ـ یوسفی فر، شهرام(1)(1390). جستارهایی در مناسبات شهر و شهرنشینی در دوره سلجوقیان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ـ ـــــــــ (2)(1390). شهر و روستا در سده‌های میانه تاریخ ایران. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ـ ـــــــــ (آبان 1387). «تأملاتی در زندگی شهری و روستایی سده‌های میانه ایران». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، صص8- 25. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 840 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,156 |
||