تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 928 |
تعداد مقالات | 7,637 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,457,215 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,865,258 |
بررسی اعتبارسنجی نظریه ی استمرار نسخ آیات قرآن | ||
تحقیقات علوم قرآن و حدیث | ||
مقاله 1، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 36، دی 1396، صفحه 1-29 اصل مقاله (733.34 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2017.14050.1514 | ||
نویسندگان | ||
کیوان احسانی* 1؛ علیرضا طبیبی2؛ سید ابراهیم مرتضوی3 | ||
1دانشگاه اراک | ||
2عضو هیات علمی دانشگاه اراک/ دانشکده علوم انسانی | ||
3مدرس دانشگاه | ||
چکیده | ||
مقولۀ نسخ از دیرباز تاکنون مورد توجه اندیشمندان بوده است. نسخ دو رکن دارد؛ یکی ناسخ است و دیگری منسوخ. بر اساس دیدگاهِ مشهور، نسخ آیات مختصّ عصر نزول بوده و ناسخیت نیز در انحصار آیات قرار دارد. علاوه بر دیدگاه رایج، نظریۀ متفاوتی به نام استمرار نسخ وجود دارد که معقتد است آیات الاحکام بر مبنای سیرۀ عقلاء تشریع شده و عقل با تشخیص مصالح و مفاسدِ زمانی- مکانی، قدرت نسخ این آیات را دارد. مقالهی فرارو با روش کتابخانهای و با رویکردی تحلیلی- تبیینی- انتقادی نظریهی استمرار نسخ را مورد بررسی قرار داده و با استناد به ادلهای این نظریه را نقد نموده است. نتیجه آنکه: نظریۀ استمرار نسخ با اشکالات عدیدهای روبروست که عبارتند از: تصریح ادلۀ نقلی فراوان بر عدم قدرت عقل در درک جزئیات احکام، تعریف سطحی مفاهیم کلیدی بحث نسخ، عدم اتفاق نظر و وحدت رویّه در سیرهی عقلای اعصار و امصار، که سبب عدم ترسیم سیرۀ واحدی بنام سیره عقلاء میگردد و تشریع احکام بر این مبنا را زیر سوال میبرد؛ تعارض میان مسئلۀ ارسال رُسُل و استمرار تشریع احکام بر مبنای سیرۀ عقلاء؛ تناقض میان مسئلۀ ختم نبوت و نسخ آیات بوسیلۀ عقل؛ مبهم بودن تعریف عقل و عدم قدرت ناسخیت آن با توجه به اختلاف عقول بشر؛ عدم ثبات، و بروز آشفتگی در شریعت و در نتیجه مخدوش شدن فایدۀ تشریع قوانین است. | ||
کلیدواژهها | ||
آیات الاحکام؛ استمرار نسخ؛ عقل؛ سیرۀ عقلاء؛ مصالح و مفاسد احکام | ||
عنوان مقاله [English] | ||
A Critical Study of the Theory of Abrogation Continuity in the Holy Qur’an | ||
نویسندگان [English] | ||
keyvan ehsani1؛ alireza tabibi2؛ seyyed ebrahim mortazavi3 | ||
1faculty of Arak university | ||
2faculty of Arak university | ||
3prefossor of the university | ||
چکیده [English] | ||
The theory of “abrogation in Quranic verses” has been continually debated by scholars through the ages. Any abrogation has two elements: abrogating and abrogated. According to the common theory, legislation is just for God and abrogation of the Quranic verses belongs to the age of revelation, and abrogating is done only by the Quranic verses, not any other factor. In addition, there is a different theory named “abrogation continuity”; accordingly, the verses of legal commandments (āyāt al-aḥkām) were revealed in coherence with the rational practice, and reason can realize the corruptions and benefits of the time and hence abrogate the verses that lost their useful usage. The present paper, using the descriptive-analytical method, investigates and criticizes the theory. As a result, the theory has a lot of drawbacks including: there are many traditional reasons, specifying reason cannot understand the details of legal commandments; inaccurate definition of key concepts of abrogation; disagreements between the wise that caused them not to have a same rational practice; the conflict between sending prophets and legislation continuity of commandments based on the rational practice; the contradiction between the end of prophecy and abrogation of the verses by reason; ambiguity in definition of reason and its disability of abrogating according to different abilities of human reasons; emergence of the turmoil in the religion and then loss of the validity of the religious rules. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
the verses of religious rules, Abrogation Continuity, wisdom, Rational practice, Corruption and benefits of the verses of religious rules | ||
مراجع | ||
ابن بابویه، محمد بن علی، 1395ق، کمال الدین و تمام النعمه، تهران: اسلامیه 2- ابن فارس، احمد، 1404ق، معجم مقاییس اللغۀ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، مصحح: عبدالسلام محمد هارون 3- ابن منظور، محمد بن مکرم(1970م)، لسان العرب، بیروت: دار لسان العرب 4- ابوزید، حامد، 1998م، مفهوم النص، بیروت، المرکز العربی الثقافی. 5- ابوزید، حامد، 1994، نقد الخطاب الدینی، قاهره، سینا للنشر. 6- احمدی، حبیب الله، 1381، پژوهشی در علوم قرآن، قم: فاطیما 7- ایازی، سید محمد علی، 1389، ملاکات احکام و شیوه های استکشاف آن، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 8- ایازی، سید محمد علی ،1381، قرآن اثری جاویدان، رشت: کتاب مبین 9- برقی، احمد بن محمد بن خالد، 1371ق، المحاسن، قم: دار الکتب الاسلامیه 10- خوئی، سید ابوالقاسم، بیتا، البیان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه احیاء آثار الامام الخوئی. 11- خسوپناه، عبدالحسین، 1382، گستره شریعت، بی جا: دفتر نشر معارف 12- دباغ، سروش، بی تا، حجاب در ترازوی اخلاق، بی جا: چاپ الکترونیکی 13- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ق، مفردات الفاظ القرآن، بیروت- دمشق: دار القلم- الدار الشامیۀ، مصحح: صفوان عدنان داوودی. 14- رجبی، محمود، 1383، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه 15- رضوی، محمد حسین، 1403ق، معارج الاصول، قم: موسسه آل البیت. 16- سیوطی، جلال الدین، 1421ق، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربی 17- شبستری، محمد مجتهد، 1395، مجموعه آثار 1، به کوشش: امیر قربانی، نشر الکترونیکی. 18- صابری، حسین، 1381، عقل و استنباط فقهی، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی 19- طوسی، محمد بن حسن، بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی 20- طوسی، محمد بن حسن، 1407ق، تهذیب الاحکام، مصحح: حسن خرسان، تهران: دار الکتب الاسلامیه 21- علم الهدی، سید مرتضی، 1363، الذریعه الی اصول الشریعه، تهران، دانشگاه تهران 22- علیدوست، ابوالقاسم، 1395، فقه و مصلحت، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 23- علیدوست، ابوالقاسم، 1391، فقه و عقل، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 24- فراهیدی، خلیل بن احمد، 1410ق، العین، بیروت: دار الهجرۀ 25- فیضالاسلام، علی نقی، 1379، ترجمه و شرح نهج البلاغه، تهران: موسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الاسلام 26- قابل، احمد، 1391، مبانی شریعت، بی جا، بی نا 27- قابل، احمد، 1392، احکام بانوان در شریعت محمدی(مجموعه آثار 9)، فضای مجازی: شریعت عقلانی. 28- قماشی، سعید، 1386، جایگاه عقل در استنباط احکام، قم، پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی. 29- کدیور، محسن، 1386، حق الناس، تهران: انتشارات کویر 30- مازندرانی، محمد صالح بن احمد، 1382ق، شرح الکافی- الاصول و الروضۀ، مصحح: ابوالحسن شعرانی، تهران: المکتبۀ الاسلامیه. 31- محمد طه، محمود، 1389ق، الرسالۀ الثانیۀ من الاسلام، بیجا: طبع الکترونیکی. 32- معارف، مجید، 1383، مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی، تهران: نبأ 33- معرفت، محمد هادی، 1415ق، التمهید فی علوم القرآن، قم: موسسۀ النشر الاسلامی 34- معرفت، محمد هادی، 1381، علوم قرآنی، قم: موسسه فرهنگی التمهید 35- مکارم شیرازی، ناصر، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 36- موسوی خمینی، سید مصطفی، 1418ق، تحریرات فی الاصول، بی جا: موسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی 37- موسوی همدانی، سید محمد باقر، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم 38- نکونام، جعفر، 1394، پاسخ به شبهات دینی و مذهبی، قم: انتشارات آیین احمد 39- یوسفیان، حسن، شریفی، احمد حسین، 1383، عقل و وحی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 40- هاشمی خوئی، میرزا حبیب الله، 1400ق، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، مصحح: ابراهیم میانجی، تهران: مکتبۀ الاسلامیه
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,235 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,726 |