پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 962 |
| تعداد مقالات | 7,975 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,482,489 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,576,014 |
بررسی تطبیقی ابعاد شخصیت ذوالنون در سه تذکره(طبقات‌الصوفیه، تذکرةالاولیا و نفحات‌الانس) | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 1، دوره 8، شماره 15، آذر 1395، صفحه 93-124 اصل مقاله (1 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2017.16215.1373 | ||
| نویسندگان | ||
| حکیمه دانشور1؛ محمد تقوی* 2؛ مریم صالحی نیا3 | ||
| 1دانشجوی دکترا، پردیس دانشگاه فردوسی مشهد، ایران و مربی، گروه ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان کرمان، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 3استاد یار، گروه ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| طبقات‌الصوفیه انصاری و تذکرةالاولیا عطار و نفحات‌الانس جامی، از آثار مهم و مدون تاریخ تصوف هستند که در شرححال و رفتار مشایخ این آثار، هدف، محتوا و طرز بیان مشترکی دارند. علاوهبراین، در هرسه آنها تحت تأثیر افکار و عقاید و اوضاع روزگار مؤلفانشان، به بخش‌هایی خاص از احوال و رفتار و اوصاف مشایخ توجه شده که از منظرهای مختلف قابل‌بررسی است. ذوالنون مصری یکی از برجسته‌ترین مشایخ صوفیه است که در این پژوهش، با بررسی تطبیقی گزارش تاریخی، وصفی و روایی شخصیت او در این سه اثر درمی‌یابیم که وجه اشتراک هر سه اثر، شناساندن استعلایی شخصیت ذوالنون درجهت تعلیم مبانی تصوف است، اما انصاری در عصر تعصب و مواجهه با درگیری‌های مذهبی و فرقه‌ای آن زمان و در مسیر تکوین مبانی تصوف، ذوالنون را عارفی متشرع و مذهبی می‌داند. عطار با استفادۀ فراوان از کرامات و بهره‌گیری ماهرانه از عناصر داستان، با نگاه انتقادی به روزگار پر از فسادش او را عارفی مبارز و مردمی می‌شناسد. درنتیجه تصویر ذوالنون در اثر عطار، با تصویر او در طبقات متفاوت است. جامی نیز سعی می‌کند بدون توجه به اوضاع اجتماعی خود، ذوالنون را صوفی معتدلی معرفی کند که رسالت تعالیمش، هدایت فرد به‌سوی مبانی اخلاقی است، عارفی معتدل و اخلاقمدار. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طبقات‌الصوفیه؛ تذکرةالاولیا؛ نفحات‌الانس؛ ذوالنون؛ شخصیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Comparative Study of Dhul-Nun’s Personality Dimensions in Three Tazkirats (Tabaqat-al-Sufia, Tazkirat al-Awliya, and Nafahat al-Uns) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hakimeh Daneshvar1؛ Mohammad Taghavi2؛ Maryam Salehinia3 | ||
| 1Ph.D Candidate, Pardis of Ferdowsi University of Mashhad, Iran – Mentor, Literature Department, Farhangian University of Kerman, Iran | ||
| 2Associate Professor, Ferdowsi University of Mashhad, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Ferdowsi University of Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Tabaqat-al-Sufia by Ansari, Tazkirat al-Awliya by Attar, and Nafahat al-Uns by Jami are among the most prominent works in the history of Sufism that follow the same purpose, content, and manner of expression in describing the demeanors of the saints or spiritual leaders. In the three books, influenced by the thoughts, beliefs, and the time period of their authors, particular manners of the saints have been taken into consideration which could be analyzed from a variety of perspectives. Egyptian Dhul-Nun is one of the most prominent saints of Sufism. With a comparative historical, descriptive, and narrative investigation of Egyptian Dhul-Nun’s personality in the three aforementioned works, it could be seen that all the three works contribute to a transcendental recognition of Dhul-Nun's personality in line with teaching Sufism foundations. However, Ansari, due to the prejudice and religious and sectarian conflicts of his time and in the course of development of the principles of Sufism, introduces Dhul-Nun as a pious and religious mystic. Attar, through great depiction of spiritual munificence, skillful exploitation of story elements, and with a critical look at his era of corruption, introduces Dhul-Nun as a champion and popular mystic. The image of Dhul-Nun in Nafahat is different from the one depicted in Tabaqat. Jami, while disregarding the social conditions, tries to introduce Dhul-Nun as a moderate Sufi whose teaching mission is to direct the individuals towards ethical principles. To him, he is a moderate and decent mystic. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tabaqat-al-Sufia, Tazkirat al-Awliya, Nafahat al-Uns, Dhul-Nun, Character, Narrative | ||
| مراجع | ||
|
ابن کثیر الدمشقی، أبو الفداء بن اسماعیل. (1407). البدایة و النهایة. دار الفکر مؤسسة الکتب الثقافیة. بیروت. ابن ندیم، محمد بن اسحاق. (1346 ه. ش). الفهرست. ترجمه: محمدرضا تجدد. بانک بازرگانی ایران (چاپخانه). تهران. ابونعیم، احمد بن عبدالله. (بی‌تا) حلیة الأولیاء و طبقات الأصفیاء. گردآورنده: حوت، کمال یوسف. دار أم القری. قاهره. احمدی، بابک. (1391). چهار گزارش از چهار گزارش از تذکرةالاولیا. مرکز. تهران. اخوتی، احمد. (1392). دستور زبان داستان. فردا. اصفهان. القشیری، ابوالقاسم عبدالکریم. (1374). رسالۀ قشیریه. ترجمه: ابوعلی عثمانی، علمی و فرهنگ. تهران. انصاری، خواجه عبدالله. (1362). طبقات‌الصوفیة. تصحیح: محمد سرور مولایی. توس. تهران. براهنی، رضا. (1392). قصه‌نویسی. نگاه. تهران. پیرنیا، حسن. اقبال آشتیانی، عباس. ظریف آبکنار، رحیم. (1393). تاریخ کامل ایران. سما. تهران. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). تاریخ کامل ایران. کتابخانه خیام. تهران. تقوی، محمد و اندیشه قدیریان. (1387). «ویژگی‌های ساختاری و روایتی حکایت‌های مشایخ در مثنوی‌های عطار». جستارهای ادبی.سال چهل و یکم ،ش 160. صص 115-136. جامی، نورالدین عبدالرحمان. (1394). نفحات الانس. تصحیح: محمود عابدی. سخن. تهران. خطیب بغدادی، احمد بن علی. (1417 ه.ق). تاریخ بغدادی. ج 8. دارالکتب العلمیه.بیروت. دنیز، اگل. (1379). «تذکرةالاولیاهای عطار و جامی. تداوم نوشته‌های بنیادی تصوف». مترجم عبدالمحمد روح‌بخشان، مجلۀ معارف. دورۀ هفدهم. ش 51. صص 158 -197. ذهبی، محمد بن احمد. (بی‌تا). الإعلام بوفیات الأعلام. محقق: عبدالباقی، ربیع ابوبکر. مؤسسةالکتب. بیروت. رضوانیان، قدسیه. (1389). ساختار داستانی حکایت‌های عرفانی. سخن تهران. ــــــــــــ . (1380). «ابزارها و عـناصر شخصیت‌پردازی در متون داستانی عرفانی (کشف المحجوب-اسرار التوحید- تذکرةالاولیا)». آینۀ میراث. سال پنجم. ش 14. صص 3-8. ـــــــــــــ . (1380). «ابزارها و عناصر شخصیت‌پردازی در متون داستانی عرفانی کشف‌المحجوب اسرارالتوحید تذکرةالاولیا 2». آینۀ میراث.سال پنجم. ش 15. صص 16-19. سمعانی، عبدالکریم بن محمد. (1382 ه.ق). الأنساب. مصحح: معلمی، عبدالرحمن بن یحیی. مطبعة مجلس، دائرة‌المعارف العثمانیة. حیدرآباد. سلمی، محمد بن حسین. (1424 ه. ق) طبقات الصوفیة. الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون. بیروت. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1380). «مقامات کـهن و نویافتۀ ابوسعید ابوالخیر (با یاد پروفسور فریتز مایر». مجلۀ نامۀ بهارستان . سال دوم. ش 4. صص 65-78. ــــــــــــــــــــــ . (1394). در هرگز و همیشۀ انسان از میراث عرفانی خواجه عبدالله انصاری. سخن. تهران. عطار نیشابوری، فریدالدین. (1393). تذکرةالاولیا. تصحیح: محمد استعلامی. زوار. تهران. غلامحسین‌زاده، غلامحسین. (1386). «.نقد و تحلیل حکایات کرامت‌های مولانا در رسالۀ سپهسالار». پژوهشهای ادبی. سال چهارم.ش 17. صص 125-148. گلرنگ رهبر، مرضیه. (1394). ذوالنون مصری. مجلۀ ادب فارسی. سال پنجم، ش 15 صص.141- 160. مدرسی، فاطمه، شفق، اسماعیل و امید یاسینی. (1392). «تحلیل حکایات تعلیمی تذکرةالاولیا بر پایۀ الگوی روایی گریماس». پژوهشنامه ادبیات تعلیمی.سال پنجم .ش 20. صص 73 ـ 102. مستملی بخاری، اسماعیل. (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. ج پنجم. اساطیر. تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,204 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,101 |
||