تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 927 |
تعداد مقالات | 7,638 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,445,303 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,859,466 |
تعارض نقش زنان در خانه و کار: ماهیت و پیامدها | ||
مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان | ||
مقاله 5، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 55، تیر 1397، صفحه 125-166 اصل مقاله (654.92 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jwsps.2018.20305.1726 | ||
نویسنده | ||
کرم حبیبپور گتابی* | ||
گروه جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی | ||
چکیده | ||
با عنایت به افزایش حضور زنان در بازار اشتغال از یک سو و احتمال تعارض نقش آنها در دو حوزة کیّفیت زندگی خانوادگی و کاری، مطالعة حاضر با هدف بررسی میزان، ماهیت و شکل این تعارض و کیّفیت تأثیر آن بر کیّفیت زندگی در دو قلمرو خانواده و کار اجرا شد. روش تحقیق پیمایش بود که در بین 1451 نفر از زنان شهری شاغل (متأهل دارای حداقل یک فرزند) در بخشهای دولتی (1066 نفر) و خصوصی (385 نفر) در 9 استان کشور و با تلفیقی از روشهای خوشهای، طبقهبندی متناسب و در دسترس انجام شد. یافتهها نشان داد زنان شاغل تعارض کمی را در تمام اَشکال ششگانة تعارض و همچنین در مقیاس کل تعارض نقش تجربه میکنند و توازن نقشها در آنها بالاست. به هر دلیل، تعارض کار-خانواده مبتنی بر فشار، زمان و رفتار به ترتیب شایعترین شکل تعارض در نقشهای زنان در خانواده و کار هستند. همچنین، از یک طرف تعارض نقش زنان با هر دو حوزة کیّفیت زندگی خانوادگی و کیّفیت زندگی کاری رابطة منفی دارد و از طرف دیگر تأثیر این تعارض نقش بر کیّفیت زندگی کاری بیشتر از کیّفیت زندگی خانوادگی است. به عبارتی، تعارض نقش زنان، بیشتر روی کیّفیت زندگی کاری آنها تأثیر گذاشته است تا کیّفیت زندگی خانوادگی. دلالت یافتهها بر آن است که دربارۀ تداخل نقشهای زنان در خانواده و کار، بیشتر کار موجب اختلال در زندگی آنها میشود تا اینکه زندگی در کار اختلال ایجاد کند و از دلایل اصلی این تعارض، الگوی سنّتیِ تقسیم کار جنسیّتی و عدم بلوغ سیاست خانواده در ایران است. | ||
کلیدواژهها | ||
تعارض نقش؛ کیفیت زندگیِ خانوادگی و کاری؛ تقسیم جنسیتی کار؛ سیاست خانواده | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Role Conflict of Women in Family and at Work: Nature and Consequences | ||
نویسندگان [English] | ||
Karam Habibpour Gatabi | ||
Department of Sociology at Kharazmi University | ||
چکیده [English] | ||
Considering the increasing presence of women in the job market, on the one hand, and the possibility of their roles conflicting in two areas of family and work life, on the other hand, this study examines the nature, extent and form of this conflict and the quality of its impact on the quality of life in two areas of family and work. The research methodology was surveying with a combination of cluster, stratified and available sampling methods. The sample consisted of 1451 employed urban women (married with at least one child) working for the government (1066 persons) or in the private sectors (385 persons) in 9 provinces in Iran. The findings showed that employed women experience slight conflict in all 6 forms of role conflict and on the total scale of conflict. Moreover, they enjoy a high rate of role balance. Pressure-based, time-related and behavioral conflict seem to be the most prevalent forms of role conflict among employed women, respectively. In addition, on the one hand, the role conflict of women has negative association with both areas of quality of family and work life, and on the other hand, this conflict affects the quality of work life more than the quality of family life. The results imply that the role conflict leads to interference of work in family life rather than family life influencing work life. The main reason for such a conflict might be the traditional pattern of gender division of labor and the immaturity of family policies in country. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
role conflict, quality of family and working life, gender division of labour, family policy | ||
مراجع | ||
احمدیان ماژین، نسیبه و همکاران (1394). بررسی ارتباط تعارض کار- خانواده با کیّفیت زندگی در ماماهای شاغل در مراکز بهداشتی درمانی شهرستان اهواز. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 23(7): 173-180. بابائیان، علی.، محمدی مهموئی، علی.، علیزاده، حسین و کرمی، ذبیحاله (1391). تأثیر تعارض کار-خانواده و استرس شغلی بر فرسودگی شغلی کارکنان پلیس ناجا. فصلنامة انتظام اجتماعی، 4(4): 35-52. بلالی، اسماعیل.، بختیاری سفر، زهره.، محمدی، اکرم و محققی، حسین (1395). عوامل مؤثر بر تضاد نقشهای زنان و رابطه آن با تعارضات خانوادگی در شهر همدان. فصلنامة جامعهشناسی کاربردی، 27(4): 117-132. بیگی، مینا.، ارشادی، شیوا و شیرمحمدی، ملیکا (1389). بررسی عوامل اثرگذار بر تضاد بین کار و خانواده: مطالعهای در بیمارستانهای منتخب شهر تهران. فصلنامه علوم مدیریت ایران، 5(20): 1-25. توانگر، حسین.، الحانی، فاطمه و ونگی، زهره (1391). نقصان خودکارآمدی: پیامد تعارض کار-خانوادۀ پرستاران. تحقیقات کیّفی در علوم سلامت، 1(2): 135-147. توسلی، غلامعباس (1382). آیا میتوان بین کار زن در خانه و کار بیرون آشتی برقرار کرد؟. فصلنامة مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان، 1(2): 4-26. حسابی، معصومه.، مقصودی، شاهرخ.، امامی سیگارودی، عبدالحسین.، کاظمنژاد لیلی، احسان و منفرد مژدهی، آرزو (1394). تعارض کار- خانواده در پرستاران شاغل در مراکز آموزشی و درمانی شهر رشت. فصلنامة مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان، 13(4): 123-152. خواجوی، نیره و سلیمان پورعمران، محبوبه (1396). رابطة پدیدة سرایت در حیطة کار- خانواده و تعارض کار زنان با بهزیستی روانی زنان شاغل. فصلنامة مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان، 15(3): 43-68. ربانی، مسعود.، منصوری، علی.، جهانی، یونس.، شهدادی، حسین و خمری، مریم (1395). ارتباط بین تعارض کار-خانواده و رضایت زناشویی در پرستاران و ماماهای بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی زابل. مجلة علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 20(3):56-48. رستگار خالد، امیر (1382). سنجشتعارضنقشهایشغلیوخانوادگیوعواملاجتماعی مؤثر برآن: مطالعه موردی خانوادههای زوجین هر دو شاغل شهر تهران، رسالة دکتری. دانشگاه تربیت مدرس، تهران. رستگار خالد، امیر (1383). رابطه کار- خانواده: تفاوتهای جنسیّتی در برخورداری از حمایت اجتماعی. فصلنامة پژوهش زنان، 2(2): 55-75. رستگار خالد، امیر و محمدی، میثم (1392). بررسی تعارض کار- خانواده در بین پرستاران زن و مرد شهرستان سبزوار و رابطۀ آن با رضایت کاری. فصلنامة مطالعات راهبردی زنان، 16(61):59-96. سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور (1394). لایحة احکام مورد نیاز اجرای برنامة ششم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1399-1395). ساعتچی محمد و رضایی بهبهانی، نسرین (1389). بررسی رابطه بین مدیریت زمان و تعارض کار- خانواده با بهرهوری کارکنان کارخانه. فصلنامة تحقیقات روانشناختی، 2(8):1-19 . سفیری، خدیجه و زارع، زهرا (1385). احساس ناسازگاری میان نقشهای اجتماعی و خانوادگی در زنان. فصلنامة مطالعات زنان، 4 (2): 47-70. شعبانیبهار، غلامرضا، فراهانی، ابوالفضل و باقریان فاضل، فاطمه (1391). تعیین رابطه بین تعارض کار-خانواده و کیّفیت زندگی روسا و نائب روسای هیأتهای ورزشی استان همدان. پژوهشنامةمدیریتورزشیورفتارحرکتی. 8(15): 109-122. شولی، سمیه.، بشلیده، کیومرث.، هاشمی شیخ شبابی، اسماعیل و ارشدی، نسرین (1390). مقایسة تعارض کار- خانواده و ابعاد آن در زنان و مردان شاغل. دومین همایش ملّی روانشناسی: روانشناسی خانواده. صفارینیا، مجید و صالح میرحسنی، وحیده (1392). بررسی رابطه بین حجم کار، کنترل بر کار و تعادل کار-زندگی. دوفصلنامه شناخت اجتماعی. 2(3): 76-88. صیف، محمدحسن، ثابت مهارلویی، عباس، رستگار، احمد و طالبی، سعید (1393). بررسی عوامل سازمانی و روانشناختی مؤثر بر تعارض کار- خانواده پرستاران زن متأهل (ارائه الگوی تحلیل مسیر). زن و جامعه (جامعهشناسی زنان سابق)، 5(2): 49-68. فاتحیزاده، مریم، نقوی، اعظم و سلطانی، مرضیه (1386). بررسی ارتباط بین حمایت اجتماعی و تعارض کار-خانواده. فصلنامة مشاوره شغلی و سازمانی، 1(1): 121-132. فرهادی، علی.، موحدی، یزدان.، نعلچی، معصومه.، دارایی، مهری و محمدزادگان، رضا (1392). رابطه بین تعارض کار-خانواده با مؤلّفههای فرسودگی شغلی و تمایل به ترک شغل در پرستاران زن. نشریةپرستاریایران، 26(84):34-43. فیاضی، مرجان و ساروی، نازلی (1395). بررسی تأثیر تضاد کار-خانواده مادران شاغل بر فرسودگی عاطفی و بهزیستی روانی آنها. فصلنامة مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان، 14(4): 95-122. کرد، مژگان.، عطاران، محمد و منصوریان، یزدان (1391). بررسی تجربۀ دبیران زن از ایفای همزمان نقش کار- خانواده و تأثیر آن بر چگونگی تدریس آنها. فصلنامة مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان، 10(1): 125-148. متشرعی، محمدحسین. ، نیسی، عبدالکاظم و ارشدی، نسرین (1392). آزمون اثر غیرمستقیم تعارض کار- خانواده بر خشنودی زندگی- یک الگوی چندمیانجیگر. فصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 20(8): 75-86. مقصودی، سوده و بستان، زهرا (1383). بررسی مشکلات ناشی از همزمانی نقشهای خانگی و اجتماعی زنان شاغل شهر کرمان. فصلنامة مطالعات اجتماعی-روانشناختی زنان، 2(5):129-150. منصوری، علی.، ربانی، مسعود.، شهدادی، حسین و لکزایی، حسین (1394). مقایسه رضایت زناشویی و تعارض کار-خانواده در پرستاران با شیفتهای کاری ثابت و متغیر. فصلنامه سلامت جامعه، 9(2): 65-74. نبوی سیدعبدالحسین و شهریاری، مرضیه (1393). علل و پیامد تعارض کار خانواده و بررسی بیگانگی از کار به عنوان یکی از پیامدهای آن. پژوهشهای راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 3(1): 45-59. Afzal, S. and Farooqi, Y. A. (2014). Impact of Work Family Conflict/Family Work Conflict on Job Satisfaction and Life Satisfaction: A Case Study of a Public Sector University, Gujranwala Division, Pakistan. International Journal of Multidisciplinary Sciences and Engineering, 5(8): 31-36. Ahmadian Magin, N. (2014). The Relationship between Work-Family Conflict and Quality of Life in Midwives in Health Centers in Ahvaz». Journal of Ilam University of Medical Sciences, 23(7): 173-180(Text in Persian). Asghar, M., Gull, N., Bashir, M. and Akbar, M. (2018). The Impact of Work-Family Conflict on Turnover Intentions: The Moderating Role of Perceived Family Supportive Supervisor Behavior. Journal of Hotel & Business Management, 7(1): DOI: 10.4172/2169-0286.1000178. Babaeian, A., Mohammadi Mahmoei, A., Alizadeh, H. and Karami, Z. (2012). «The effect of work-family conflict and job stress on job burnout of NAJA police personnel». Social Security Quarterly, 4(4): 35-52(Text in Persian). Balali, I., Bakhtiari Safar, Z., Mohammadi, A. and Mohagheghi, H. (2016). «Factors Affecting the Conflict of Women's Roles and Its Relationship with Family Conflicts in Hamedan». Journal of Applied Sociology, 27(4): 117-132(Text in Persian). Beigi, M., Ershadi, Sh. and Shir Mohammadi, M. (2010). «Investigating Factors Affecting the Conflict between Work and Family: A Study in Selected Hospitals in Tehran». Journal of Management Sciences of Iran, 5(20): 1-25(Text in Persian). Canivet, C. and et al. (2010). Conflict between the work and family domains and exhaustion among vocationally active men and women. Social science and medicine, Mar 2, http://dx.doi.org/10.1016/j.socscimed.2009.12.029. Carlson, D. S., Kacmar, K. M. and Williams, L. J. (2000). «Construction and Initial Validation of a Multidimensional Measure of Work–Family Conflict». Journal of Vocational Behavior, 56(2): 249–276. Chiang, F. F. T. et al. (2010). The moderating roles of job control and work-life balance practices on employee stress in the hotel and catering industry. International Journal of Hospitality Management, 29, 25-32. Darku-Asumadu, D. A., Sika-Bright, S. and Osei-Tutu, B. (2018). «The Influence of Work-Life Balance on Employee’ Commitment among Bankers in Accra, Ghana». African Journal of Social Work, 8(1): 47-55. Das, D. (2008). «Urban Quality of Life: A Case Study of Guwahati». Social Indicators Research, 88: 297-310. Duman, A. and Horvath, A. (2010). Reconciliation of Work and Family Life in Hungary. Edinburg: RECWOWE Publication, 3-22. Farhadi, A., Movahedi, Y., Naalchi, M., Daraei, M. and Mohammadzadegan, R. (2013). Relationship between work-family conflict with components of burnout and job vacancy in female nurses. Journal of Nursing, 26(84): 34-43(Text in Persian). Fatehizadeh, M., Naghavi, A. and Soltani, M. (2007). A Study of the Relationship between Social Support and Work-Family Conflict. Quarterly of Occupational and Organizational Counseling, 1(1): 121-132(Text in Persian). Fayyazi, M. and Saravi, N. (1395). Investigating the Effect of Working-Family Conflict of Employed Mothers on their Emotional Burnout and Psychological Well-being. Quarterly of Women Sociological and Psychological Studies, 14 (4): 95-122(Text in Persian). Grandey, A. A., Cordeiro, B. L. and Crouter, A. C. (2005). A longitudinal and multi-source test of the work–family conflict and job satisfaction relationship. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78: 1–20. Greenhaus, J. H. and Beutell, N. J. (1985). Sources of Conflict between Work and Family Roles. The Academy of Management Review, 10(1):76-88. Hesabi, M., Maghsoudi, Sh., Emami Sigarodi, A., Kazemnezhad Lili, E. and Monfared Mozhdehi, A. (2015). Work-family conflict among nurses working in educational and medical centers of Rasht. Quarterly of Women Sociological and Psychological Studies, 13(4): 123-152(Text in Persian). Jamaludin, N. H., Ibrahim, R. and Dagang, M. (2018). Social support as a moderator of the relationship between work family conflict and family satisfaction. Management Science Letters, 8(9): 951-962. Karimi, L. (2006). A test model of the Work-family interface: a study of Iranian employees (Unpublished Dissertation). Curtin University of Technology, Australia. Karimi, Q., Jomehri, F., Asadzade, H. and Sohrabi, F. (2012). «Consequences of Conflict between Work and Family among Iranian Female Teachers». Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(2):1869-1875. Khajavi, N. and Soleyman Pour Omran, M. (2017). «The Relationship between Family-Work Transmission Phenomenon and Work Conflict with Psychological Well-being among Employed Women». Quarterly of Women Sociological and Psychological Studies, 15(3): 43-68(Text in Persian). Kinnunen, U. and Mauno, S. (1998). Antecedents and Outcomes of Work-Family Conflict among Employed Women and Men in Finland. Human Relations, 51(2): 157-177. Kord, M., Attaran, M. and Mansourian, Y. (2012). «Investigating the experience of female teachers from the simultaneous role of work-family and their impact on how they teach». Quarterly of Women Sociological and Psychological Studies, 10(1): 125-148(Text in Persian). Lambert, E., Hogan, N. L. and Altheimer, I. (2010). «The Association between Work-Family Conflict and Job Burnout among Correctional Staff: A Preliminary Study. Am J Crim Just, 35, 37-55. Maghsoudi, S. and Bostan, Z. (2004). «The study of the problems caused by synchronization of domestic and social roles of working women in Kerman». Quarterly of Women Sociological and Psychological Studies, 2(5): 129-150(Text in Persian). Mahpul, I. N. and Abdullah, N. A. (2011). The Prevalence of Work-Family Conflict among Mothers in Peninsular Malaysia. International Journal of Humanities and Social Science, 1(17): Special Issue, November, 154-161. Management and Planning Organization of the Country (2014). «The Bill of Sentences Required for the Sixth Program of Economic, Social and Cultural Development of the Islamic Republic of Iran (1395-1393)»(Text in Persian). Mansoori, A., Rabbani, M., Shahdadi, H. and Lakzaei, H. (2015). Comparison of Marital Satisfaction and Work-Family Conflict in Nurses with Fixed and Variable Working Shifts. Quarterly of Community Health, 9(2): 65-74(Text in Persian). Motesharrei, M. H., Nisi, A. K. and Arshadi, N. (2013). Test of indirect effect of labor-family conflict on life satisfaction-a multimediators model. Journal of Clinical Psychology and Personality (Daneshvar Behavior), 20(8): 75-86(Text in Persian). Nabavi, S. A. and Shahriari, M. (2014). The Causes and Consequences of Family-Work Conflict and the Review of Alienation from Work as One of Its Consequences. Strategic Researches on Social Security and Order, 3(1): 45-59(Text in Persian).. OECD (2017). Average usual weekly hours worked on the main job. Available on: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DatasetCode=AVE_HRS#. Rabbani, M., Mansouri, A., Jahani, Y., Shahdadi, H. and Khumri, M. (2016). «Relationship between work-family conflict and marital satisfaction in nurses and midwives of hospitals affiliated to Zabol University of Medical Sciences». Journal of Qazvin University of Medical Sciences, 20(3) 56-48(Text in Persian). Rahaman, A. and Jannat, T, K. (2015). Reconciliation of professional and personal life: an empirical work life balance study on context of women empowerment. International Journal of Economics, Commerce and Management, 3(9): 207-219. Rastegar Khalid, A. (2003). Measurement of Job and Family Roles Conflict and its Social Factors: A Case Study of Couples Families Both Employed in Tehran (Unpublished Doctoral Dissertation). Tarbiat Modares University, Tehran(Text in Persian). Rastegar Khalid, A. (2004). Work-Family Relationships: Gender Differences in Social Support. Women's Research Quarterly, 2(2): 55-75(Text in Persian). Rastegar Khalid, A. and Mohammadi, M. (2013). Study of work-family conflict among male and female nurses in Sabzevar and its relationship with job satisfaction. Women's Strategic Studies Quarterly, 16(61): 59-96(Text in Persian). Regeria Hiunga, M. (2017). Effects of Work-Family on Job and Life Satisfaction among Staff of The State Department of Coordination, Ministry of Interior and Coordination of National Government (Unpublished M.A. Thesis). University of Nairobi, Nairobi. Saatchi, M. and Rezaei Behbahani, N. (2010). «Investigating the Relationship between Time Management and Work-Family Conflict with Productivity of Factory Workers». Psychological Research Quarterly, 2(8): 19-19(Text in Persian). Saffarinia, M. and Saleh Mirhassani, V. (2013). Investigating the relationship between workload, work control and work-life balance. Social Cognition, 2(3): 76-88(Text in Persian). Safiri, Kh. and Zarei, Z. (2006). The feeling of inconsistency between social and family roles in women. Journal of Women Studies, 4(2): 47-70(Text in Persian). Seif, M. H., Sabet Maharloei, A., Rastegar, A. and Talebi, S. (2014). «Investigating the Organizational and Psychological Factors Affecting Work-Family Conflict of Married Female Nurses (Providing Path Analysis Model). Woman and Society (Former Sociology of Women), 5(2): 49-68(Text in Persian). Sha'bani Bahar, Gh., Farahani, A. and Bagherian Fazel, F. (2012). Determining the Relationship between Work-Family Conflict and Quality of Life of the Heads of Chiefs of Staff of the Hamedan Province. Research on exercise management and motor behavior, 8(15): 109-122(Text in Persian). Shooli, S., Bashlideh, K., Hashemi Sheikh Shababi, I. and Arshadi, N. (2011). Comparison of work-family conflict and its dimensions in working men and women. Second National Symposium on Psychology: Family Psychology.(Text in Persian). Tavangar, H., Alhani, F. and Vangi, Z. (2012). Self-efficacy Deficit: The Consequence of Work-Family Conflict of Nurses. Qualitative research in health sciences, 1(2): 135-147(Text in Persian). Tavassoli, Gh. A. (2003). Is it possible to reconcile the work of a woman at home and abroad?. Quarterly of Women Sociological and Psychological Studies, 1(2): 4-26(Text in Persian). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,601 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 872 |