حسینی محمدآباد, سید علی اصغر, رستمی, محمدحسن, غفاری, ابوالفضل. (1397). مقایسۀ جایگاه احساسات و عواطف در تربیت اخلاقی در رویکرد دلمشغولی و آموزه های اخلاقی قران کریم. جلوه هنر, 15(4), 66-101. doi: 10.22051/tqh.2019.21873.2142
سید علی اصغر حسینی محمدآباد; محمدحسن رستمی; ابوالفضل غفاری. "مقایسۀ جایگاه احساسات و عواطف در تربیت اخلاقی در رویکرد دلمشغولی و آموزه های اخلاقی قران کریم". جلوه هنر, 15, 4, 1397, 66-101. doi: 10.22051/tqh.2019.21873.2142
حسینی محمدآباد, سید علی اصغر, رستمی, محمدحسن, غفاری, ابوالفضل. (1397). 'مقایسۀ جایگاه احساسات و عواطف در تربیت اخلاقی در رویکرد دلمشغولی و آموزه های اخلاقی قران کریم', جلوه هنر, 15(4), pp. 66-101. doi: 10.22051/tqh.2019.21873.2142
حسینی محمدآباد, سید علی اصغر, رستمی, محمدحسن, غفاری, ابوالفضل. مقایسۀ جایگاه احساسات و عواطف در تربیت اخلاقی در رویکرد دلمشغولی و آموزه های اخلاقی قران کریم. جلوه هنر, 1397; 15(4): 66-101. doi: 10.22051/tqh.2019.21873.2142
مقایسۀ جایگاه احساسات و عواطف در تربیت اخلاقی در رویکرد دلمشغولی و آموزه های اخلاقی قران کریم
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد.
2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد
3استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد.
چکیده
این پژوهش با هدف مقایسۀ جایگاه احساسات در تربیت اخلاقی از نگاه رویکرد دلمشغولی و آموزههای اخلاقی قران کریم انجام شده است. روش انجام این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای است؛ به این شکل که ابتدا، اهداف و روشهای تربیت اخلاقی در رویکرد دلمشغولی، با مراجعه به کتابها و مقالات مرتبط، بیان گردید. سپس، اهداف و روشهای تربیت اخلاقی در قران، با مراجعه به آیات قران و کتابهای مرتبط، استخراج شد و در سه محور اندیشه، احساس و رفتار، ارائه گردید. در نهایت، با مقایسۀ اهداف و روشهای تربیت اخلاقی در رویکرد دلمشغولی و آموزههای قرانی، جایگاه احساسات در تربیت اخلاقی، در آموزههای قرانی و رویکرد دلمشغولی، مقایسه شد. نتیجۀ پژوهش نشان می دهد که از نظر رویکرد دلمشغولی و آموزه های اخلاقی قران، تربیت عواطف اخلاقی، جایگاهی والا و نقشی مهم و اثرگذار، در تربیت اخلاقی دارد؛ اما بر خلاف نادینگز که عاطفه را، ملاک اساسی در اخلاق قرار داده، قران مجید، در تربیت اخلاقی انسان، به هر سه بعد شناخت، احساس و رفتار او، توجه کرده است؛ افزون بر این، از نگاه قران، تربیت احساسات و عواطف اخلاقی انسان نیز باید بر مبنای تعقّل و تفکّر انجام گیرد.
1PhD candidate of Qur’an and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
2Associate Professor, Qur’an and Hadith Sciences Department, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
3Assistant Professor, Educational Sciences Department, Ferdowsi University of Mashhad, Iran.
چکیده [English]
This writing aims to investigate the position of emotions in ethical education from the viewpoint of the caring approach and ethical teachings of the Qur’an. Based on the descriptive-analytical and comparative method, firstly the goals and methods of ethical education in caring approach are explained, through referring to relevant researches. Secondly, the goals and methods of ethical education are extracted from the holy Qur’an, represented in three titles of thought, feeling and behavior. Comparing the goals and methods of ethical education in the caring approach with Qur’anic teachings, finally, the position of feelings in the moral education, in the Qur’an and in the caring approach is explained and compared. The results show that, from the viewpoint of the caring approach and ethical teachings of the Qur’an, the education of ethical emotions has a high state and an important and influential role in moral education; in contrast to Noddings, who considers emotion as the basic criterion in morality, the holy Qur’an considering the moral education of man, pays attention to all three dimensions of his perception (knowledge), feeling and behavior; moreover, from the point of view of the Qur'an, the education of feelings and moral emotions of man must be based on intellect and thought.
کلیدواژهها [English]
Keywords: The holy Qur’an, moral education, emotions, caring approach, Noddings
مراجع
قرآن کریم.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414)،لسان العرب، بیروت: دار صادر.
اسدیان، صدیقه؛ قطبی، ثریا؛ شعیری، محمدرضا (1394)، «طراحی مقدماتی مدل حیا مبتنی بر برداشت از آیات قرآن و مقایسه آن با روانشناسی شرم»، مجلۀروانشناسی بالینی، شماره 12.
برین، سمیرا (1393)، بررسی جایگاه عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری، پایاننامه دوره کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی.
بهشتی، محمد (1379)، «تربیت عواطف از منظر امیرالمؤمنین امام علی (ع)»، فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 4.
تاج الدین، مرضیه؛ پازارگادی، مهرنوش (1388)، «قرآن کریم و نهضت تربیتی پرورشی: مؤلفهها و شاخصهای تربیتی از دیدگاه قرآن کریم»، نشریه کوثر، شماره 32.
جلالی، حسین (1380)، «درآمدی بر بحث بینش، گرایش و کنش و آثار متقابل آنها»، مجله معرفت، شماره 50.
جوادی آملی، عبدالله (1381)، صورت و سیرت انسان در قرآن، قم: نشر اسراء.
جوادی آملی،عبدالله (1391)، مفاتیح الحیات، قم: نشر اسراء.
حاتمی، عماد؛ غفاری، ابوالفضل(1393)، «بررسی انتقادی اخلاق ارتباطی نادینگز با تأکید بر دیدگاه جوادی آملی در کتاب مفاتیح الحیات»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 22.
عروسى حویزى، عبد على بن جمعه (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.
غفاری، ابوالفضل(1384-الف)، «عاطفهگرایی در اخلاق؛ پیشینۀ تاریخی تا وضعیت پست مدرن»، مجله مطالعات اسلامی، شماره 71.
غفاری، ابوالفضل(1384-ب)، «اخلاق و تربیت اخلاقی از منظر رویکرد دل مشغولی: جایگزینی برای رویکرد کولبرگی»، مجلۀ مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 2.
غفاری، ابوالفضل(1385)، دو رویکرد معاصر در تربیت اخلاقی، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
غلامی، رضا(1396)، «بررسی ادوار چهارگانه خانواده (مهمترین عنصر مواجهه با آسیبهای اجتماعی کدام است؟)»، روزنامه کیهان، تاریخ ۲۳/ 5/ ۱۳۹۶، کد خبر ۱۱۱۳۱۸.
فضل الله، سید محمد حسین(1419)، تفسیر من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک للطباعة و النشر.
فیروزمهر، محمدمهدی(1393)، تربیت اخلاقی با نگاهی قرآنی، قم: بوستان کتاب.
کلینی، محمد بن یعقوب(1365)، الاصول من الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مردانی نوکنده، محمدحسین(1382)، «احسان و انفاق از منظر آیات و روایات»، کیهان فرهنگی، شماره 205.
مطهری، مرتضی(1382)، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: انتشارات صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر(1374)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم(1366)، تفسیر القرآن الکریم، قم: انتشارات بیدار.
منصوری قزالحصار، شرف الدین(1394)، صلاحیت حرفهای معلمان مقطع ابتدایی شهر تربت جام در تربیت اخلاقی، ابوالفضل غفاری، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد.
موحد، صمد ؛ باقری، خسرو ؛ سلحشوری، احمد(1387)، «بررسی تطبیقی دیدگاههای امام محمد غزالی و نل نادینگز دربارۀ تربیت اخلاقی»، فصلنامه اندیشه دینی، شماره 27.
نجفی، محمد و متقی، زهره و نصرتی هشی، کمال(1394)، «سازماندهی نظام تربیت عاطفی مبتنی بر آموزههای قرآنی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 29.
نراقی، ملا محمد مهدی(بیتا)، جامع السعادات، تحقیق: سید محمد کلانتر، نجف: دار النعمان للطباعة و النشر.
هاشمی، سید حسین(1388)، «چیستی و اهداف تربیت»، فصلنامه پژوهشهای قرآنی، شماره 59 و 60.
Noddings, N. (1986), Caring: A Relational Approach to Ethics & Moral Education, Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Noddings, N. (1992), The Challenge to Care in Schools: An Alternative Approach to Education, New York: TeachersCollege Press.
Noddings, N. (1998), Philosophy of Education, Westwiew Press, A Member of Perseus Books, L.L.C.
Noddings, N. (2002a), Starting at Home, Berkeley, Los Angeles & London: University of California Press.
Noddings, N. (2002b), Educating Moral People, New York and London: Teachers College Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,436
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 807
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب