پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 928 |
| تعداد مقالات | 7,637 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,457,274 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,865,280 |
تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری حزین لاهیجی (1180ـ1103ق) | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 10، دوره 31، شماره 27، مرداد 1400، صفحه 235-259 اصل مقاله (442.87 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2021.30130.1419 | ||
| نویسنده | ||
| محسن لطف آبادی* | ||
| دکترای تخصصی تاریخ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| اگرچه حزین لاهیجی عمدتاً به‌عنوان یک ادیب و شاعر شناخته می‌شود، بخشی از شهرت او، مربوط به جایگاه مورخانۀ اوست. او در میان کتاب‌های مختلف خود، دو اثر در زمینۀ تاریخ دارد که در آنها می‌توان رویکرد وی را در این حوزه دید. دربارۀ «حزینِ شاعر» یا دیگر ابعاد زندگی او، پژوهشهای بسیاری صورت گرفته، اما «حزینِ مورخ» مدنظر محققان قرار نگرفته است. در این مقاله، کوشیده شد تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری حزین لاهیجی بررسی شود تا به این پرسش پاسخ داده شود که حزین چگونه به تاریخ نظر کرده و در چه چارچوب‌هایی به نگارش تاریخ پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حزین در ویژگی‌هایی چون عبرت‌بینی، تقدیرباوری، اخلاق‌مداری و وطن‌دوستی با سنت تاریخ‌نویسی روزگار خود همسو بوده و در این چارچوب‌های فکری به تاریخ نگاه کرده است. غالب بودن این ویژگی‌ها، ناشی از میراث دیرینۀ تاریخ‌نگاری ایرانی است که به‌صورت یک سنت پیشینی به او به ارث رسیده است. اما در ویژگی‌هایی چون خارج‌بودن از چارچوب‌های رسمی، دنبال‌کردن اندیشه‌ای خاص، دارابودن رویکرد انتقادی و نگارش تاریخ مردم، بیرون از پارادایم‌های غالب عمل کرده، جامعیت او در علوم مختلف، در این امر تأثیرگذار بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حزین لاهیجی؛ تاریخ‌نگاری؛ تاریخ‌نگری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis about Historiography and Historical Perspective of Hazin Lahiji | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Lotfabadi | ||
| Postdoc Researcher, History Department, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Although Hazin Lahiji is known as a poet, part of his fame comes from his history books. Between his various books, there is two books in the field of history that reveal his approach in this field. So many researches have been done on Hazin Lahiji's literary character or other aspects of his life, but no research has been done on his historical insights. This article intends to examine the historiography And historical Perspective of Hazin Lahiji in order to find out in which intellectual frameworks Hazin Lahiji has addressed the history and authored his work. The results of this article show that Hazin was in line with the historiography of his time in characteristics such as lessoning from the past, fatalism, ethics and patriotism and wrote his history in these intellectual frameworks. In these features, he used the heritage of Iranian historiography. But in characteristics such as being outside the formal framework, having a specific idea, having a critical approach and writing the history of the people, he was outside the dominant paradigm. His comprehensiveness in various sciences was influential in this matter. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Hazin Lahiji, Historical Perspective, Historiography | ||
| مراجع | ||
|
آرام، محمدباقر (1386) اندیشۀ تاریخ‌نگاری در دورۀ صفوی، تهران: امیرکبیر.
آرزو، سراج‌الدین علی‌خان (1385) مجمع‌النفائس(بخش معاصران)، به‌تصحیح میرهاشم محدث، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
آقاجری، هاشم (1380) تأملاتی در علم تاریخ و تاریخ‌نگاری اسلامی، به‌کوشش حسن حضرتی، تهران: نقش‌جهان.
استرآبادی، محمدمهدی‌بن‌محمدنصیر (1368)، جهانگشای نادری، تهران: دنیای‌کتاب.
استرآبادی، محمدمهدی‌بن‌محمدنصیر (1341) درّه نادره، به‌تصحیح جعفر شهیدی، تهران: انجمن آثار ملی.
استفورد، مایکل (1384) درآمدی بر تاریخ‌پژوهی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، سمت.
بهار، محمدتقی (ملک‌الشعرا) (1349) سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر.
حائری، عبدالهادی (1372) نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دورویۀ تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر.
حسینی استرآبادی، سیدحسین‌بن‌مرتضی (1364) تاریخ سلطانی: از شیخ صفی تا شاه صفی، به‌تصحیح احسان اشراقی، تهران: علمی.
دوغلات، محمدحیدر (1383) تاریخ رشیدی، به‌تصحیح عباسقلی غفاری‌فرد، تهران: میراث مکتوب.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1375) شاعری در هجوم منتقدان: نقد ادبی در سبک هندی، تهران: آگه.
شوشتری، عبداللطیف‌بن‌ابی‌طالب (1363) تحفه‌العالم و ذیل‌التحفه، تهران: کتابخانۀ طهوری.
عبدی‌بیگ شیرازی، خواجه زین‌العابدین علی (1369) تکمله‌الاخبار، به‌تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: نی.
قزوینی، ابوالحسن (1367) فواید الصفویه، به‌تصحیح مریم میراحمدی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
لاهیجی، حزین (1332) تاریخ حزین، اصفهان: کتاب‌فروشی تأییدیه.
لاهیجی، حزین (1375) تذکرة‌المعاصرین، به‌تصحیح معصومه سالک، تهران: سایه.
لاهیجی، حزین(1378) دیوان حزین لاهیجی، به‌تصحیح ذبیح‌الله صاحبکار، تهران: سایه.
لاهیجی، حزین(1350) دیوان حزین لاهیجی، به‌تصحیح بیژن ترقی، تهران: کتاب‌فروشی خیام.
لاهیجی، حزین (1377)[1]، «رسالۀ خواص‌الحیوانات»، در رسائل حزین لاهیجی، به‌تصحیح ناصر باقری بیدهندی، تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
لاهیجی، حزین (1377)[2]، «رسالۀ شجره‌الطور فی شرح آیه‌النور»، در رسائل حزین لاهیجی، به‌تصحیح علی اوجبی، تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
لاهیجی، حزین(1377)[3]، «رسالۀ فواید استماع صوت حسن»، در رسائل حزین لاهیجی، به‌تصحیح اکبر ایرانی، تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
لاهیجی، حزین(1377)[4]، «رسالۀ المذاکرات فی‌المحاضرات»، در رسائل حزین لاهیجی، به‌تصحیح علی اوجبی، تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
لاهیجی، حزین (1377)[5]. «رسالۀ واقعات ایران و هند»، در رسائل حزین لاهیجی، به‌تصحیح علی اوجبی، تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
لاهیجی، حزین (1384) «[مجموعۀ دوم]رقعات خاتم‌المتأخرین شیخ علی حزین علیه الرحمه و الغفران»، به‌کوشش عارف نوشاهی، آینۀ میراث. دورۀ3، صص104ـ85.
لاهیجی، حزین و پندت گوبند رام زیرک لکهنوی (1384) «هجو اهل کشمیر تصنیف: شیخ محمدعلی حزین لاهیجی، جواب هجو اهل کشمیر تصنیف: پندت گوبند رام زیرک لکهنوی»، به‌کوشش عارف نوشاهی، آینۀ میراث، دورۀ3، ص37ـ29.
کروسینسکی، تادوز یودا (1363) سفرنامۀ کروسینسکی: یادداشت‌های کشیش لهستانی عصر صفوی، ترجمۀ عبدالرزاق دنبلی. تهران: توس.
کلب‌حسن‌خان و کلب‌حسین‌خان (1384) «حالات شیخ محمدعلی حزین (برگرفته از اتفاق‌الاخوان)»، به‌کوشش عارف نوشاهی، آینۀ میراث، دورۀ3، ص28ـ11.
مرعشی صفوی، میرزا محمدخلیل (1362) مجمع‌التواریخ: در تاریخ انقراض صفویه و وقایع بعد، تهران: کتابخانۀ طهوری/کتابخانۀ سنایی.
مروی، محمدکاظم (1369) عالم‌آرای نادری، به‌تصحیح محمدامین ریاحی، تهران: علم.
مستوفی، محمدمحسن (1375) زبدة‌التواریخ، به‌تصحیح بهروز گودرزی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار.
منشی قمی، احمدبن‌حسین (1359) خلاصه‌التواریخ، به‌تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران.
نامی اصفهانی، میرزا محمدصادق (1363) تاریخ گیتی‌گشا، با مقدمۀ سعید نفیسی، تهران: اقبال.
نصیری، محمدابراهیم‌بن‌زین‌العابدین (1373) دستور شهریاران، به‌تصحیح محمدنادر نصیری‌مقدم، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
واله داغستانی، علیقلی‌خان (1391) تذکره ریاض‌الشعرا، به‌تصحیح ابوالقاسم رادفر و گیتا اشیدری، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
وحید قزوینی، محمدطاهر (1383) تاریخ جهان‌آرای عباسی، به‌تصحیح سعید میرمحمد صادق، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
Perry, John R (2012) “ḤAZIN LĀHIJI.” Encyclopaedia Iranica. Vol. XII, Fasc. 1, pp. 97-98.
List of sources with English handwriting Āqāǰari, Seyyed Hāšem (2001). Taʼammolātī Dar ʻElm-e Tārīḵ ,Va Tārīḵ Negārī Eslāmī. Collected by Ḥasan Ḥazratī. Tehrān: Naqš-e ǰahān. Ārām, Moḥammad-Bāqer (2007). Andīšeh Tārīḵ Negārī Dar Doreh Ṣafavī. Tehrān: Amīr Kabīr. Ārezoū, Serāǰ Al-Dīn ʻAlī ḵān (2006). Maǰmaʻ Al-Nafā'īs. Edited by Mīr Hāšem Moḥaddaṯ. Tehrān: Anǰoman Āṯār va Mafāḵer Farhangī. Astarābādī, Moḥammad-Mehdī (1962). Dorreh Nādereh. Edited by Seyyed ǰaʻfar Šahīdī. Tehrān: Anǰoman Āṯār Mellī. Astarābādī, Moḥammad-Mehdī (1989). ǰahāngošā-i Nāderī. Tehrān: Donyāye Ketāb. Bahār, Moḥammad-Taqī (1970). Sabk Šenāsi. Tehran: Amir Kabir. Dūḡlāt, Moḥammad Ḥeīdar (2004). Tārīḵ-e Rašīdī. Edited by ʻAbāssqolī Ḡaffārīfard. Tehrān: Mīrāṯ Maktoob. Ḥāʼerī, ʻAbdolhādī (1993). Noḵostīn Rūyārūeī Andīšehgarān Iran Bā Do Rūryeh Tamaddon Būrẕūvāzī ḡarb. Tehrān: Amīr Kabīr. Ḥoseīnī Astarābādī, Seyyed Ḥoseīn b. Morteżā (1985). Tārīḵ-e Solṭānī. Edited by Eḥsān Ešrāqī. Tehrān: ʻElmī. Kalb-Ḥassanḵān & Kalb-Ḥoseīnḵān (2005). “Ḥālāt Šeyḵ Moḥammad ʻAlī Ḥazīn” Collected by ʻĀref Nošāhī. Āʼīneh Mīrāṯ. pp 11-20. Krusinski, Judasz Tadeusz (1984). Safarnāmeh Krusinski. Translated by ʻAbdolrrazzāq Donbolī. Tehrān:Tūs. Lāhīǰī, Ḥazīn & Lucknowi (2005). “Haǰve Ahl-e Kešmīr Taṣnīf Šeyḵ Moḥammad ʻAlī Ḥazīn Lāhīǰī: ǰavāb Haǰve Ahl-e Kešmīr Taṣnīf Lucknowi” Collected by ʻĀref Nošāhī. Āʼīneh Mīrāṯ. pp 29-37. Lāhīǰī, Ḥazīn (1971). Dīwān Ḥazīn Lāhīǰī. Edited by Bīžan Taraqī. Tehrān: Ketāb-Forūšī-ye ḵayyām. Lāhīǰī, Ḥazīn (1996). Taẕkarat Al-Moʻāṣerīn. Edited by Maʻṣomeh Sālek. Tehrān: Sāyeh. Lāhīǰī, Ḥazīn (1998). “Resāleh Al-Mozakerāt Fi Al-Mohazerāt” Rasāʼel Ḥazīn Lāhīǰī. Edited by ʻAlī Uǰabī. Tehrān: Mīrāṯ Maktoob. Lāhīǰī, Ḥazīn (1998). “Resāleh Favāʼīd Estemaʻ Ṣūt Ḥozn” Rasāʼel Ḥazīn Lāhīǰī. Edited by Akbar Iranī. Tehrān: Mīrāṯ Maktoob. Lāhīǰī, Ḥazīn (1998). “Resāleh ḵavās Al-Ḥeyvānāt” Rasāʼel Ḥazīn Lāhīǰī. Edited by Nāṣer Bāqerī Bīdhendī. Tehrān: Mirās Maktoob. Lāhīǰī, Ḥazīn (1998). “Resāʼleh Šaǰarat Al-Ṭūr Fī Šarḥe Āyāt Al-Noor” Rasāʼel Ḥazīn Lāhīǰī. Edited by ʻAlī Uǰabī. Tehrān: Mirās Maktoob. Lāhīǰī, Ḥazīn (1998). “Resāleh Vāqeʻāt Iran Va Hend” Rasāʼel Ḥazīn Lāhīǰī. Edited by ʻAlī Uǰabī. Tehrān: Mīrāṯ Maktoob. Lāhīǰī, Ḥazīn (1999). Dīwān Ḥazīn Lāhīǰī. Edited by ẕabīhollāh Sāḥebkār. Tehrān: Sāyeh. Lāhīǰī, Ḥazīn (2005). “Roqaʻāt ḵātam Al-Moteʼaḵerīn Ṣeyḵ ʻAlī Ḥazīn” Collected by ʻĀref Nošāhī. Āʼīneh Mīrāṯ. pp 85-104. Lāhīǰī, Ḥazīn. Tārīḵ -e Ḥazīn. Isfahan: Ketāb-Forūšī-ye Taʼīdīye, 1953. Marʻašī Ṣafavī, Mirza Moḥammad ḵalīl (1983). Maǰmaʻ Al-Tawārīḵ. Tehrān: Ketābḵāneh Ṭahūrī. Marvī, Moḥammad Kāẓem (1990). ʻĀlam Ārāye Nāderī. Edited by Moḥammad Amīn Rīyāḥī. Tehrān: ʻElm. Monšī Qomī, Qāżī Aḥmad (1980). ḵolāṣat al-Tawārīḵ, Edited by Eḥsān Ešrāqī. Tehrān: Dāneshgāh-e Tehrān. Mostūfī, Moḥammad Moḥsen (1996). Ẕobdat Al-Tawārīḵ. Edited by Behrūz Gūdarzī. Tehrān: Bonyād Mūqūfāt Afšār. Nāmī Isfahanī, Mīrza Moḥammad Ṣādeq (1984). Tārīḵ Gītīgošā. Tehrān: Eqbāl. Naṣīrī, Moḥammad Ebrāhīm (1994). Dastūr Šahrīyārān. Edited by Moḥammad Nāder Naṣīrī Moqadam. Tehrān: Bonyād Mūqūfāt Afšār. Qazvīnī, ʻAbolḥasan (1988). Favā'īd Al-Ṣafavīyeh. Edited by Maryam Mīraḥmadī. Tehrān: Mo'asseseh Moṭāle'āt Va Taḥqīghqāt Farhangī. Šafīʻī Kadkanī, Moḥammad-Reżā (1996). Šāʻerī Dar Hoǰūm Montaqedān. Tehrān: Āgah. Šīrazī, ʻAbdī-Beīg (1990). Takmelat al-Aḵbār. Edited by ʻAbdol-Ḥoseīn Navāeī. Tehrān: Ney. ŠoŠtarī, ʻAbollatīf (1984). Toḥfat Al- ʻĀlam. Tehrān: Ketābḵāneh Ṭahūrī. Stanford, Michael (2005). A companion to the study of history. Tehrān: Samt. Vaḥīd Qazvīnī, Moḥammad-Ṭāher (2004). Tārīḵ-e ǰahān Ārāye ʻAbbāsī. Edited by Saʻeed Mīr Moḥammad Ṣādeq. Tehrān: Pažūhešgāh ʻUlūm Ensānī. Vāleh Dāḡestānī, ʻAlī-Qolī (2012). Taẕkareh Rīyāż al-Šoʻarā. Edited by Abolqāsem Rādfar & Gītā Ašīdarī. Tehrān: Pažūhešgāh ʻUlūm Ensānī. English Source Perry, John R (2012). “ḤAZIN LĀHIJI.” Encyclopaedia Iranica. Vol. XII, Fasc. 1, pp. 97-98. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 445 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 302 |
||