پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 953 |
| تعداد مقالات | 7,829 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,073,844 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,254,927 |
آگاهی هایی تازه دربارة تاج الدّین محمود اُشْنوی و ارتباط وی با مجدالدّین بغدادی و دربار خوارزمشاهیان | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 29، مرداد 1401، صفحه 9-44 اصل مقاله (861.48 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2022.40883.2393 | ||
| نویسندگان | ||
| علی صباغی* 1؛ عبدالامیر عمیرات2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
| چکیده | ||
| ازآنجاکه دربارۀ احوال تاجالدّین محمود اُشْنوی اطلاعات دقیقی در دست نیست و پژوهشگران نیز با حدس و گمان دربارۀ جزئیّات زندگی وی سخن گفتهاند، انتشار هرگونه سندی که بتواند برخی از زاویای زندگی او را روشنتر سازد، اهمیت خواهد داشت. در این مقاله، ضمن بررسی آرای پژوهشگران دربارة زندگی و آثار اشنوی، نامهای نویافته از مجدالدّین بغدادی را معرفی کردهایم که از فحوای آن چنین برمیآید که اشنوی حوالی سالهای 597 تا 602 ق. ضمن اقامت در هرات، در خانقاهی کهن به هدایت مریدان و درس و وعظ میپرداخته است و مقام و آوازه‌اش چنان بلند بوده که اطرافیان محمد خوارزمشاه، از ترس نفوذ معنوی او، در صدد تخریبش برآمدهاند و تلاش کردهاند تا نظر سلطان را دربارة وی تغییر دهند. خوارزمشاه نیز به محض محاصرۀ هرات، او را زندانی کرده است، اما درنهایت عارف بزرگی همچون مجدالدین بغدادی، ضمن تعظیم و بزرگداشت وی، از نفوذ بسیار زیاد خود در دربار خوارزمشاهیان برای رهایی او از بند اسارت استفاده کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عرفان اسلامی؛ دورة خوارزمشاهیان؛ تاج الدین اُشْنوی؛ مجدالدین بغدادی؛ نسخة خطی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| New Insights into Taj ad-Din Mahmoud Oshnuvi and His Relationship with Majd ad-Din Baghdadi and the Court of Khwarezmshahian | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Sabaghi1؛ Abdolamir Omeyrat2 | ||
| 1Associate Professor of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Arak University, Arak, Iran | ||
| 2PhD student of Persian Language and Literature, Arak University, Arak, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Since there is no accurate information about the life of Taj ad-Din Mahmoud Oshnuvi, researchers have just speculated about the details of his life. Accordingly, publication of any document that can clarify some aspects of his life is of great importance. In this article, besides examining the opinions of the researchers about Oshnuvi's life and works, a newfound letter by Majd ad-Din Baghdadi is introduced; the content of which reveals that Oshnuvi lived around the years 597 to 602 A.H. in Herat. While staying in Herat, he guided his disciples, taught, and preached in an old monastery. At that time, his status and reputation were so high that the people around Muhammad Khwarazmshah, fearing his spiritual influence, tried to defame him. They attempted to alter Sultan's opinion about him. As soon as Khwarazmshah besieged Herat, he imprisoned Oshnuvi. At last, a great mystic like Majd ad-Din Baghdadi, who respected and honored him, exploited his great influence in Khwarazmshah’s court to free Oshnuvi from captivity. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic mysticism, Khwarezmshahian era, Taj ad-Din Oshnuvi, Majd ad-Din Baghdadi, Manuscript | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
احراری، عبدالکریم (1310). رسالة مزارات با برکات هرات، کابل: دانش.
احمد وزیر، تاج الدّین (1353). بیاض تاجالدّین احمد وزیر (نسخه برگردان)، زیر نظر ایرج افشار و مرتضی تیموری، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
اشنوی، تاج الدّین (1368). مجموعة آثار فارسی تاجالدّین اشنوی، تصحیح نجیب مایل هروی تهران: کتابخانۀ طهوری.
اشنوی، تاج الدّین (1369). «تحقیق الرّوح»، مقدّمه و تصحیح نجیب مایل هروی. نشریة معارف، شمارة 20 ، صص 49ـ 57.
اشنوی، تاج الدّین (1393). تحقیق الرّوح (ضمیمة شرب مدام)، تصحیح محمود نجفی، قم: آیت اشراق
انوار، عبدالله (1354). فهرست نسخ خطی کتابخانة ملّی، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
بقلی شیرازی، روزبهان (1366). عبهر العاشقین، تصحیح هانری کربن و محمّد معین، تهران: منوچهری.
بینا (1353). اتلس قریه های افغانستان، کابل: ادارة مرکز احصائیّة صدر اعظمی.
جامی، عبدالرّحمن (1370). نفحات الأنس، تصحیح محمود عابدی، تهران: اطّلاعات.
جعفریان، رسول (1377). میراث اسلامی ایرانی، جلد 9، قم: کتابخانة آیت الله مرعشی نجفی.
جیلانی (عارض)، غلام (2000). جغرافیای ولایات افغانستان، بیجا: ادارة کتابخانههای سیّار اریک.
دلبری پور، اصغر (بیتا). فهرست نسخه های خطّی فارسی کتابخانههای قونیّه، آنکارا: رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
دانش پژوه، محمّدتقی (1340). فهرست کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران، جلد 13، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دانش پژوه، محمّدتقی (1357). فهرست نسخه های خطی کتابخانة مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران، جلد 16، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دانشپژوه، محمّدتقی و ایرج افشار (1373). فهرستوارة کتابخانة مینوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دانشپژوه، محمّدتقی و اسماعیل حاکمی (1362). نسخه های خطی (نشریّة کتابخانة مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران)، جلد 11 و 12، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دانشپژوه، محمّدتقی و علینقی منزوی (1340). فهرست کتابخانۀ سپهسالار، جلد 3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دانشپژوه، محمّدتقی (1355). فهرست کتابخانۀ سپهسالار، جلد 5، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
درایتی، مصطفی (1392). فهرست نسخه های خطّی ایران (فنخا)، جلد 23، تهران: انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
رحمتی، محسن (1390). «خوارزمشاه علاءالدّین محمّد»، دانشنامة جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حدّاد عادل، جلد 16، تهران: بنیاد دایرهالمعارف اسلامی، صص 307 ـ 312.
روزبهان ثانی، شرفالدّین ابراهیم (1347). تحفه العرفان فی ذکر سیّد الاقطاب روزبهان (ضمیمة روزبهان نامه)، به کوشش محمّدتقی دانشپژوه، تهران: انجمن آثار ملّی.
زرکوب شیرازی، معینالدّین احمد (1350). شیرازنامه، به کوشش اسماعیل واعظ جوادی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
سنائی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1388). دیوان، به سعی و اهتمام محمّدتقی مدرس رضوی، چاپ هفتم، تهران: کتابخانة سنائی.
سهروردی، شهابالدّین (1364). عوارف المعارف، ترجمة ابومنصور عبدالمؤمن اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
شروانی، جمال خلیل (1375). نزهه المجالس، تصحیح محمّد امین ریاحی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی.
شهسواری، مجتبی (1395). «برخی یادداشتها دربارة تفسیر فتوح الرّحمان فی اشارات القرآن و مؤلّف آن شمس الدّین محمّد بن عبدالملک دیلمی همدانی»، آینة پژوهش، شمارة 1، صص 5 ـ 19.
شیرازی، ابوالقاسم جنید (1328). شدّ الإزار فی حطّ الأوزار عن زوّار المزار، به تصحیح محمد قزوینی و عباس اقبال، تهران: مجلس.
شیرازی، عیسی بن جنید (1364). تذکرة هزار مزار، تصحیح عبدالوّهاب نورانی وصال، تهران: کتابخانة احمدی.
شیرازی، شهابالدّین عبدالله (1338). تاریخ وصّاف الحضره، به اهتمام محمّدمهدی اصفهانی، تهران: کتابخانۀ ابن سینا و جعفری تبریز.
شیرازی، شهابالدّین عبدالله (1346). تحریر تاریخ وصّاف، به قلم عبدالمحمّد آیتی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
صفری آققلعه. علی (1396). «آگاهیهایی تازه از زندگی نجم دایه». گزارش میراث، شمارة 3 و 4، صص 119ـ 128.
طاهری خسروشاهی، محمّد (1395). «مناسبات عرفانی مشایخ آذربایجان با عارفان خراسان»، زبان و ادبیّات فارسی (نشریّة سابق دانشکدة ادبیّات دانشگاه تبریز)، شمارة 233، صص 27 ـ 54.
عبدالّلطیف، شمس (1347). روح الجنان فی سیره الشیخ روزبهان (ضمیمة روزبهان نامه)، به کوشش محمّدتقی دانشپژوه، تهران: انجمن آثار ملّی.
عرشی، امتیاز علی خان (1977). «اقبال اور عراقی»، نقوش (اقبال نمبر)، شمارة 121، صص 126ـ 133.
عنصری بلخی، ابوالقاسم حسن بن احمد (1363). دیوان، به کوشش محمّد دبیرسیاقی، چاپ دوم، تهران: کتابخانة سنائی.
گولپنارلی، عبدالباقی (1972). فهرست نسخههای خطّی موزة مولانا، جلد سوم، آنکارا: مؤسّسة تاریخ ترکیه.
لسترینج، گای (1393). جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمة محمود عرفان، چاپ 9، تهران: علمی و فرهنگی.
متینی، جلال (1346). «رسمالخطّ فارسی در قرن پنجم هجری»، مجلّة دانشکدة ادبیّات مشهد، شمارههای 2 و 3، صص 159ـ 206.
مستوفی، حمدالله (1362). تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی، چاپ دوم، تهران: امیر کبیر.
مسعود سعد سلمان (1364). دیوان، تصحیح مهدی نوریان، اصفهان: کمال.
منزوی، علینقی (1386). فهرستوارة کتابهای فارسی، جلد 7، تهران: بنیاد دایرهالمعارف اسلامی.
نفیسی، سعید (1344). تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، تهران: کتابفروشی فروغی.
واعظ، اصیل الدّین عبدالله (1351). مقصد الإقبال سلطانیّه و مرصد الآمال الخاقانیّه، به کوشش نجیب مایل هروی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
واعظ، اصیل‌الدّین عبدالله و دیگران (بیتا). رسالة مزارات هرات، به تصحیح، مقابله و حواشی فکری سلجوقی و عبدالرّئوف مِلک دینی، کابل: مرکز نشراتی فاروقی.
اشنوی، تاج الدّین محمود (قرن 11). روحیّه (معرفت الله)، مشهد: کتابخانة آستان قدس رضوی، شمارة 18394.
اُشْنُهی، صدرالدّین ( قرن 10). ورد الجنّه و بدر الدجنه، تهران: کتابخانة سپهسالار (شهید مطهّری)، شمارة 2/1797.
اُشْنُهی، صدرالدّین (719 ق). ورد الجنّه و بدر الدجنه، تهران: کتابخانة دانشگاه تهران، شمارة 5/7813.
اُشْنُهی، صدرالدّین ( قرن 10). تحفه اهل الوصول فی علم الفصول، تهـران: کتابخـانة سپهسـالار (شهیـد مطهّری)، شمارة 7/1797.
اُشْنُهی، صدرالدّین (1132 ق). تحقیق الرّوح، کتابخانة دانشگاه کالیفرنیا، شمارة 5/682 m..
اُشْنُهی، صدرالدّین (866 ق). نسیم التّسنیم، تهران: کتابخانة مینوی، عکس شمارة 121.
بینا (706 ـ 710 ق). جنگ. تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی جمهوری اسلامی ایران، شمارة 2996 ف.
بینا (بیتا). مجموعة رباعیّات، استانبول: دانشگاه استانبول، شمارة FY.1203.
کاشی، عبدالعزیز (قرن 8). روضه الّناظر و نزهه الخاطر، استانبول: دانشگاه استانبول، شمارة F.766.
ناظر کازرونی، عبدالحسین (1183 ق). السّوانح، تهران: کتابخانة دانشگاه تهران، شمارة 5/4214.
Holy Qur,an. Ahrari, A. A. M. (1931). Resala-e mazarat-e ba-Barakat-e herat. Kabul:Danesh. Ahmad Vazir,T. (1974). Bayaz Taj ad-Din Ahmad Vazir (Facsimile). Edited by I. Afshar & M. Teymouri. Isfahan: University of Isfahan. Anwar. A. (1975). The Catalogue of the Manuscripts in the National Library. Tehran: National Library and Archives of Iran. Arshi. I.A. (1977). “Iqbal and Iraqi (Iqbal Number)”. Nuqoosh. Vol.121. pp.126 -133. Abdullatif, Sh. (1968). Rawh al-Janan fi Sirat Sheikh Rouzbahan (Rouzbahannama). Edited by M. Daneshpajouh. Tehran: Society for the National Heritage of Iran. Baqli Shirazi, R. (1987). Abhar al-Asheqin. Edited by H. Corbin and M. Mu,in. Tehran: Manoucheri. Jafarian, R. (1998). Islamic Heritage of Iran. Qhum: Ayatollah Marashi Najafi Library. Jami, A. (1991). Nafahat al-Uns . Edited by Mahmoud ʿAbedi. Tehran: Itela,at Jilani (ʿarez), G. (2000). Provincs Geography of Afghanistan. Peshawar: Aric Mobile Libraries Department. Daneshpajouh, M. (1961). The Catalogue of Tehran University.Vol. 13. Tehran: University of Tehran. Daneshpajouh, M. & Hakemi, I. (1983). The Manuscripts (Journal of Tehran University).Vol. 11& 12. Tehran: University of Tehran. Daneshpajouh, M. & Munzavi, A. (1961). Catalogue of Manuscripts in Sepahsalar. Vol.3. Tehran: University of Tehran. Daneshpajouh, M. & Afshar, I. (1994). Descriptive Catalogue of Minovi Library. Tehrān: Institute for Humanities and Cultural Studies. Daneshpajouh, M. & Munzavi, A. (1977). Catalogue of Manuscripts in Sepahsalar.Vol. 5. Tehran: University of Tehran. Darayati, M. (2013). Union Catalogue of Iran Manuscripts (Fakhna). Tehran: National Library and Archives of Iran. Delbaripour, A. (?). The Manuscripts Catalogue of Konya Librarys. Ankara: Cultural Consultation of the Islamic Republic of Iran. Gulpinarli. A. (1972). The Manuscripts Catalogue of Maulana's Museum.Vol. 3. Ankara: Turkish Historical Society. Le Strange, G. (2014). The Lands of the Estern caliphats. Translated by M. 'Irfan. 9th ed. Tehran: 'Elmi va Farhangi. Mas,oud Sa'd Salman (1985). Diwan. Edited by Mahdi nourian. Isfahani: Kamal. Matini, J. (1967). “Persian writing in the fifth century”. Journal of Mashhad Faculty of Literature. No. 2 and 3. pp. 159- 206. Mustawfi, H. (1983). Tarikh-e Guzida. Edited by A. Navaei. Vol 2th ed. Tehran: Amirkabir. Munzavi, A. (2007). Descriptive catalogue of Persian books. Vol.7. Tehran: Center for the Great islamic encyclopedia. Nafisi, S.(1965). History of Poetry and Prose in Iran and in Persian Language. Tehran: Furouqi Bookstore. Oshnuvi, T. (1989). A Collection of Persian Works of Taj al-Din Oshnuvi. Edited by N. Mayel Heravi. Tehran: Tahouri Library. Rahmati, M. (2011). “Alaʾ-al-din Muhammad” Encyclopaedia of World of Islam. Edited by G. A. Haddad ,Adel. Tehran: Encyclopaedia Islamica Foundation. Vol. 16. pp. 307- 312. Ruzbahan sani, Sh. A. (1968). Tuhfat al-ʿIrfan fi zekr-e Sayyed al-Aqtab Ruzbahan. Edited by M. daneshpajouh. Tehran: Society for the National Heritage of Iran. Sanaei, A. M. A. (2009). Diwan-e Sanaei. Edited by M. Mudarres Razawi. 7th ed. Tehran: Sanaei. Zarkoub Shirazi, M. A. (1971). Shirazname. Edited by I. Va,ez Javadi. Tehran: Iran Culture Foundation. Shahsavari, M. (2016). “Some Notes on Fotouh ar-Rahman fi Isharat al-Qur’an”. Mirror of Studies. Vol 1. pp. 5-19. Sharvani, J. kh. (1996). Nuzhat al-Majales. Edited by M. Riyahi. 2th ed. Tehran: 'Elmi. Shirazi, A. (1949). Shadd al-azar fi ḥaṭṭ al-awzar ʿan zawwar al-mazar. Edited by M. Qazvini & A. Iqbal. Tehran: Majles Library. Shirazi, I. J. (1985). Tazkera-e Hezar Mazar. Edited by A. Nourani Wesal. Tehran: Ahmadi Library. Shirazi, Sh. A. (1959). Tarikh -e Wassaf al-hazra. Edited by M. Isfahani. Tehran: Ibn Sina & Ja'fari Library. Tahrir -e Tarikh -e Wassaf . Edited by A. ayati. .(1967) Shirazi, Sh. A. Tehran: Iran Culture Foundation. Safari Aqqal,a, A. (2017). “New Finding on the Life of Najm-e Daya in a Manuscript of his Bahr ul-haqayeq including his hol`ograph”. Heritage Report. No. 3 & 4. pp. 119-128. Suhravardi, S. (1985). 'Awarif al-Ma'aref. Translated by A. Isfahani. Edited by Q. Ansari. Tehran: 'Elmi va Farhangi. Taheri khusrushahi, M (2016). “The Mystical Relations between the Sheikhs of Azerbaijan and the Sufis of Khurasan”. Journal of Persian Language & Literature (Former Journal of the Faculty of Literature, University of Tabriz). No.233. pp.27-54. 1990). “Tahqiq al- Rouh”. Edited by N. Mayel Heravi. Journal of Maʿref.) Taheri khusrushahi, M No.20. 49-57. Taheri khusrushahi, M (2014). Tahqiq al- Rouh (shurb-e mudam). Edited by M. Najafi. Qhum: Ayat-e Eshraq. Diwan. Edited by M. Dabirsiyaqi. 2th ed. Tehran: .(1984) Unsuri Balkhi, A. H. A. Sanai Library. Va,ez, A. A. (1972). Maqsad al-Aqbal Sultania wa Marsad al-amal al-khaqnia. N. Mayel Heravi. : Iran Culture Foundation. Tehran Va,ez, et.al (?). The treatise Shrines of Herat. Edited by A. Fekri Saljouqi & A.M. Dini. Kabul: Farouqi Publishing Center. ? (1975). A Povisional Gazetteer of Afghanistan. Kabul: Centeral Statistics Office prime ministry. Oshnuvi, S. (10th century). Ward al-Janna wa Badr al-Dujna. Tehran: Sepahsalar (Shahid Mutahhari) Library. No. 1797/2. Oshnuvi, S. (719 H). Ward al-Janna wa Badr al-Dujna. Tehran: University of Tehran Library. No. 7813/5. Oshnuvi, S. (10th century). Tuhfat Ahl al-Wusul fi ,Elm el-Fusul. Tehran: Sepahsalar (Shahid Mutahhari) Library. No.1797/7. Oshnuvi, S. (1132 H). Tahqiq al- Ruh. California: University of Californi Library. No. M. 682/5. Oshnuvi, S. (866 H). Nasim al-Tasnim (Photo). Tehran: Minuvi Library. No. 121. Oshnuvi, T. M (11th century). Resala-e Ruhyya (Ma,refat allah). Mashhad: astan-e Quds Razavi Library. No. 18394. Kashi, A. (8th century). Rawzat al-Nazer wa Nuzhat al-khater. İstanbul : İstanbul university. No. F.766. Nazer kazerouni, A. (1183 H). Al-sawaneh. Tehran: University of Tehran. No. 4214/5. (706 - 710 H). Jung. Tehran: National Library and Archive of Iran. No. F- 2996. Majmou ,a-e Ruba ,yyat. İstanbul : İstanbul University. No. FY.1203. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 348 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 333 |
||