پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 954 |
| تعداد مقالات | 7,829 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,085,874 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,268,441 |
روایتی دیگر از تحول شعر و شخصیت سنایی | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 5، دوره 15، شماره 33، مرداد 1402، صفحه 137-168 اصل مقاله (426.58 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2023.43545.2459 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مهدی زرقانی* 1؛ امیر محمد اردمه2 | ||
| 1استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| مسئلة موردبررسی این مقاله، بازخوانی تحول شعر و شخصیت سنایی است. این تحقیق با تمرکز بر تحلیل محتوای قصاید سنایی و بررسی سیر تاریخی و ممدوحان آنها مسیر تحول سنایی را بررسی میکند. مقاله نشان میدهد که برخلاف آنچه عموماً پنداشته میشود علت ترک غزنه، نه تحول روحی شاعر به‌سوی زهد بلکه شکست او در یافتن ممدوحانی است که نیازهای مادی او را تأمین کنند. او غزنه را در جستجوی ممدوحان مناسب ترک کرد و از آن‌جا که در آن زمان، چندان شاعر مشهوری نبود و مهاجرت شاعران دیگر به شهرهای دور از خراسان هم چندان موفقیت آمیز نبود، تصمیم گرفت در خراسان بماند. منتها اقتضای ممدوحان تازه، تغییر در ساختار بلاغی و مضمونی قصاید بود و از اینجا نقش سنایی به‌عنوان طراح بوطیقای قصیدة مدحی- اندرزی آغاز شد. شخصیت شاعری سنایی در حوزۀ قصاید با شخصیت شاعری او در حوزه غزل، متفاوت است اما جمع بین این دو شخصیت را باید در مثنوی های او سراغ گرفت. بدین ترتیب نقش سنایی در تحول شعر فارسی بیشتر از آنکه دارای بُعد ایدئولوژیک باشد، بُعد رتوریک دارد. او بیش از عارفی، در شاعری مقام شامخی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سنایی غزنوی؛ قصیده فارسی؛ تحول شخصیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Another Narration of the Transformation of Sana'i's Poetry and Personality | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Zarghani1؛ Amir Ardameh2 | ||
| 1Professor of the Department of Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| 2MA student of Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The subject of investigation in this article is the reevaluation of the transformation of the poetry and personality of Sana’i. This research examines the evolution of Sanai’s poetry and personality by analyzing the content of Sanai’s odes (qasidas) and their historical context and admirers. The article demonstrates that contrary to common belief, the reason for Sanai’s departure from Ghazna was not his spiritual transformation towards asceticism and Sufism, but rather his failure to find admirers who could fulfill his material needs. He left Ghazna in search of suitable admirers and since at that time he was not a very famous poet, and the migration of other poets to cities far from Khorasan was not very successful, he decided to stay in Khorsan. However, the requirement for new admirers led to a change in the rhetorical and thematic structure of odes, and this is where Sanai's new role as the initiator of didactic-mystical ode genre began. Sana’i’s poetic character in the field of ode is different from his poetic character in the realm of lyrical literature (ghazal), but the synthesis of these two personas can be found in his masnavi works. Accordingly, Sanai’s role in the transformation of Persian poetry, rather than having an ideological dimension, has a rhetorical dimension. He holds a prominent position in poetic stature more than as a mystic. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sanai’ Ghaznavi, Persian ode, Personality transformation | ||
| مراجع | ||
|
ابوالفرج رونی، ابوالفرج بن مسعود. (1398)، دیوان، تصحیح مریم محمودی، تهران: سخن.
اثیر اخسیکتی. (1337)، دیوان، تصحیح رکن‌الدین همایون فرخ، تهران: کتاب‌فروشی رودکی.
ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل. (1336)، دیوان، تصحیح و مقابله و مقدمه سعید نفیسی، تهران: زوار.
اصفهانی، فریدالدین. (1381)، دیوان، به اهتمام و تصحیح محسن کیانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
امیرمعزی، محمد بن عبدالملک. (1385)، دیوان، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا قنبری، تهران، زوار.
بازورث، کلیفورد ادموند. (1356)، تاریخ غزنویان، تهران: امیرکبیر.
براون، ادوارد. (1368)، تاریخ ادبیات ایران (از سنایی تا سعدی)،ترجمۀ غلام‌حسین صدری افشار، تهران: مروارید.
برتلس، آندره یوگنی یویچ. (1374)، تاریخ ادبیات فارسی (از دوران فردوسی تا پایان عهد سلجوقیان)، ترجمۀ سیروس ایزدی، تهران: هیرمند.
بشیر، علی‌اصغر. (1356)، سیری در ملک سنایی، کابل: بیهقی.
بیهقی، محمد بن حسین. (1390)، دیبای دیداری (متن کامل تاریخ بیهقی)، به کوشش محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی، تهران: سخن.
جامی، عبدالرحمان ابن احمد. (1336)، نفحات الانس من حضرات القدس، به تصحیح و مقدمه و پیوست مهدی توحیدی‌پور، تهران: کتاب‌فروشی محمودی.
حسینی، مریم. (1388)، ثنای سنایی، مجموع مقالات همایش بین‌المللی حکیم سنایی، تهران: خانۀ کتاب.
حسینی، مریم. (1392)، سنایی، تهران: خانۀ کتاب.
خلیلی، خلیل‌الله. (1356)، احوال و آثار حکیم سنایی، کابل: بیهقی.
د. بروین. (1378)، حکیم اقلیم عشق، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
دولتشاه ابن بختیشاه. (1382)، تذکرۀ الشعرا، به سعی و اهتمام و تصحیح ادوارد براون، تهران: اساطیر
ریپکا، یان. (1354)، تاریخ ادبیات ایران (از دوران باستان تا قاجاریه)، مترجم عیسی شهابی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
زرقانی، سید مهدی. (1398)، تاریخ ادبیات ایران و قلمرو زبان فارسی، با رویکرد ژانری، جلد دوم، تهران: فاطمی.
زرقانی، سید مهدی. (1381)، زلف عالم‌سوز، تهران: نشر روزگار.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1370)، با کاروان حله: مجموعه نقد ادبی (با تجدیدنظر در چاپ‌های سابق و افزودن ده گفتار تازه)، تهران: علمی.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم. (1336)، دیوان، به کوشش مظاهر مصفا، تهران: امیرکبیر.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم. (1348)، مثنوی‌های حکیم سنایی، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم. (1356)، کلیات اشعار حکیم سنایی غزنوی، به کوشش علی‌اصغر بشیر، کابل: بیهقی.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم. (1362)، دیوان، به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: کتابخانۀ سنایی.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم. (1362)، مکاتیب سنایی، به اهتمام، تصحیح و حواشی نذیر احمد، کتاب فرزان: تهران.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم. (1393)، دیوان، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوار.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم (1397)، حدیقۀ الحقیقۀ و طریقۀ الشریعۀ، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدجعفر یاحقی و مهدی زرقانی، تهران: سخن.
سوزنی سمرقندی، محمد بن مسعود (1338)، دیوان، تصحیح، مقدمه و شرح احوال ناصرالدین شاه‌حسینی، تهران: امیرکبیر.
سیف‌الدین اسفرنگی. (1357)، دیوان، تصحیح و تحقیق زبیده صدیقی، مولتان: وزیر اعوان-قومی ثقافتی مرکز بهبود.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1372)، تازیانه‌های سلوک، تهران: آگاه.
صفا، ذبیح‌الله. (1332)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: ابن سینا.
عنصری، حسن بن احمد. (1363)، دیوان، به کوشش دبیرسیاقی، تهران: کتابخانۀ سنایی.
عوفی، محمد بن محمد. (1361)، لباب‌الالباب، به اهتمام ادوارد براون و مقدمۀ محمد قزوینی، تهران: کتاب‌فروشی فخر رازی.
فرخی سیستانی، علی بن جولوغ. (1335)، دیوان، به کوشش دکتر محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
فرضی، سارا؛ زرقانی، سید مهدی. (1389)، «تحلیل انقلاب روحی سنایی بر اساس نظریۀ ژک لکان»، جستارهای ادبی، شمارۀ 3، صص 87- 109.
فروزانی، ابوالقاسم. (1384)، غزنویان از پیدایش تا فروپاشی، تهران: سمت.
بلخی، محمد. (1350)، فضایل بلخ، به تصحیح و تحشیه عبدالحی حبیبی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مختاری غزنوی، عثمان بن محمد. (1341)، دیوان، به اهتمام جلال‌الدین همایی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مسعود سعد. (1390)، دیوان. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمد مهیار، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
منوچهری دامغانی. (1347)، دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: کتاب‌فروشی زوار.
همایون، سرور. (1356)، حکیم سنایی و جهان‌بینی او، کابل: بیهقی.
همایی، جلال‌الدین. (1361)، مختاری‌نامه، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
Amir Moezzi, Mohammad ben Abdol Malek, (2006), Divan, ed Mohammad Reza Qanbari, Tehran: Zavvar. Asir Akhsikti, (1998), Divan, ed Rokn al-Dine Homayon Farokh, Tehran: Ketab Foroshi Rudaki. Azraqi, Abo Bakr ben Esmaeel, (1957),Divan, ed Saeed Nafisi, Tehran: Zavvar. Balkhi, Mohamad, (1971), Fazayel Balkh, ed Abd ai-Hay Habibi, Tehran: Bonyad Farhang Iran. Bashir Ali Asqar, (1977), Siri in Malik Sanai, Kabul: Hirmand. Beihaghi, Mohammad ben Hosein, (2011), Dibaye Didari, by Mohammad Jafar Yahaqi and Mahdi Seyedi, Tehran: Sokhan. Berthels, Evgeny Edvardovich, (1995), History of Persian literature ) From the Saadi period to the end of the Seljuk era),trans Sirus Izadi, Tehran: Hirmand. Bosworth Clifford Edmund, (1977), History of Ghaznavids, translated by Hasan Anosha, Tehran: Amir Kabir. Browne, Edward Granville, (1989), A Literary History of Persia, Vol 2, trans Gholam Hosein Sadri Afshar. Tehran: Morvarid. de Bruijn, J. T. P. Of Piety and Poetry: the Interaction of Religion and Literature in the Life and works of Hakim Sanai of ghazna, Trans Mehyar Alavi Moghaddam and Mohammad Javad Mahdavi, Tehran: Hermes. Dowlat Shah ben Bakhtishah, (2003),Tazkereh al-Shoaraa, ed Edward Granville Browne, Tehran: Asatir. Farid Esfehani, (2002), Divan, ed Mohsen Kiani. Tehran: Anjoman Asar va Mafahker Farhangi. Farrokhi Sistani, Ali ben Joloq, (1956), Divan, ed Mohammad Dabir Siyaqi, Tehran: Zavvar. Farzi Sara & S M Zarghani, (2010), “Analysis of spiritual revolution of Sanaii based on the theory of Jacques Lacan” in Gostarha e AdABI,no 3, PP 87-109. Forozani Abolqasem, (2005), Ghaznavids from the beginning to the collapse, Homayee Jalal al-Din, (1982), Mokhtari Naleh, Tehran: Elmi va Farhangi. Homayn Sarvar, (1977), Hakim Sanaii va Jahan Bini o, Kabul: Beyhaghi. Hoseini Maryam, (2009), Sanaye Sanaii, Proceedings of the international conference Hakim Sanaii,Tehran:Khaneh ye Ketab. Hoseini, Maryam, (2013), Sanaii, Tehran: Khaneh ye Ketab. Jami, Abd al- Raman ben Ahmad, (1957), Nafahat al –Ons Men Hazarat al-Qods ed Mahdi Towhidi Poor, Tehran: Ketab Foroshi Mahmoodi. Jan Rypka, (1975), History of Iranian literature (from ancient times to Qajar period), Trans Isa Shahabi, Tehran: Elmi av Farhangi. Khalili Khalil Allah, (1977), Ahval va Asar Hakim Sanaii, Kabul: Beihaqi. Manochehri Damghani, (1968), Divan. Mohammad Dabir Siaghi, Tehran: Zavar. Masood Saad Salman, (2011), Divan. ed Mohammad Mahyar, Tehran: PaJoheshgah Olom Ensani va Motaleat Farhangi. Mokhtar Ghazna, Osman ben Mohammad, (1962), Divan, ed Jalal al-Din Homaii, Tehran: Bongah Tarjomeh Va Nashr Ketab. Onsori, Hasan ben Ahmad, (1984), Divan, ed Dabir Siyaqi, Tehran: Ketab Khaneye Sanaii. Owfi, Mohammad ben Mohammad, (1982), Lobab al-Albab, ed Edward Granville Browne and Mohammad Ghazvini, Tehran: Fakhr e Razi, Runi abu al- Faraj, Abu al-Faraj ebne Maood, (2019), Divan, ed Maryam Mahmoodi, Tehran: Sokhan. Safa, Zabih Allah, (1953), History of literature in Iran,Tehran: Ebn e Sina. Sanaii Ghazna, Majdod ben Adam, (1957), Divan, ed Mazaher Mosaffa, Tehran: Amir Kabir. Sanaii Ghazna, Majdod ben Adam, (1969), Masnaveha ye Hakim Sanaii, ed Mohammad Taqi Modarres Razavi, Tehran: Tehran University Press. Sanaii Ghazna, Majdod ben Adam, (1977), Koleyat e Ashaar e Hakim Sanaii Ghazna, ed Ali Asqar Bashir, Kabul: Beihaqi. Sanaii Ghazna, Majdod ben Adam, (1983), Divan, ed Modarres Razavi, Tehran: Ketab Khane ye Sanaii Ghazna, Majdod ben Adam, (1983), Makatib Sanaii, ed Nazir Ahmad, Tehran: Farzan. Sanaii Ghazna, Majdod ben Adam, (2014), Divan, ed Mohammad Reza Barzegar Khaleghi, Tehran: Zavvar. Sanaii Ghazna, Majdod ben Adam, (2018), Hadighat al- Haghoghat va Tarighat al- Shariiat, ed Mohammad Jafar Yahaqi and S.M Zarghani, Tehran: Sokhan.
Sfrangi, Seif al-Din, (1978), Divan, ed Zobeideh Sediqi, Multan: Vazir e Aavan Ghovmi Seqafati Markaz e Behbood. Shafiee Kadkani, (1993), Tazeyaneha e Solok, Tehran: Agah. Sozani Samarqandi, Mohammad ben Masood, (1959), Divan, Naser al-din Shah Hoseini, Tehran: Amir Kabir. Tehran: Samt. Zarghani, S Mahdi, (2002). Zolf e Alam Soz, Tehran: Rozegar. Zarghani, S Mahdi, (2019), The history of Iranian literature and the territory of the Persian language, with a genre approach, Vol 2, Tehran: Fatemi. Zarrin Kob, AbdolHosein, (1991), Ba Karevan Holleh, Tehran: Elmi. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 536 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 377 |
||