دانشگاه الزهرا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات25
تعداد شماره‌ها951
تعداد مقالات7,816
تعداد مشاهده مقاله13,010,740
تعداد دریافت فایل اصل مقاله9,223,057
دباغ, احسان. (1403). تأکید قرآن بر مسلمات تاریخی در مناظرات. جلوه هنر, 21(4), 29-57. doi: 10.22051/tqh.2024.45111.4014
احسان دباغ. "تأکید قرآن بر مسلمات تاریخی در مناظرات". جلوه هنر, 21, 4, 1403, 29-57. doi: 10.22051/tqh.2024.45111.4014
دباغ, احسان. (1403). 'تأکید قرآن بر مسلمات تاریخی در مناظرات', جلوه هنر, 21(4), pp. 29-57. doi: 10.22051/tqh.2024.45111.4014
دباغ, احسان. تأکید قرآن بر مسلمات تاریخی در مناظرات. جلوه هنر, 1403; 21(4): 29-57. doi: 10.22051/tqh.2024.45111.4014

تأکید قرآن بر مسلمات تاریخی در مناظرات

تحقیقات علوم قرآن و حدیث
مقاله 2، دوره 21، شماره 4 - شماره پیاپی 64، دی 1403، صفحه 29-57    اصل مقاله (868.69 K)
نوع مقاله: ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2024.45111.4014
نویسنده
احسان دباغ*
استادیار گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی/ واحد تهران مرکزی
چکیده
وقتی انتقال مفهوم، صورتی حرفه‌‌ای و تخصصی یافت، واژۀ «مناظره» و اشکال گوناگون آن نیز خودنمایی کرد و حرفه ای جدید به نام «مهندسی مناظرات و بررسی مبانی آنها» شکل گرفت. مسلمات تاریخی در مناظرات قرآنی مورد توجه ویژه کلام وحی قرار گرفته است و قرآن کریم، تاریخ قطعی را یک مبنای مهم برای مناظرات معرفی فرموده است. برای نگارش این پژوهه، پس از مرور کل آیات قرآن و اندیشه ورزی در آنها و بررسی منابعی وافر از تفاسیر فریقین، یک آورده جدید یعنی نمایاندن تأکید بر مسلمات تاریخی در مناظرات قرآنی در اختیار قرآن پژوهان و جویندگان روشهای قرآنی برای بحث و مناظره قرار گرفته و چهار مورد از مهمترین آیاتی که در این زمینه در قرآن وجود دارد معرفی شده و مورد بحث قرار گرفته است. نمونه های ارائه شده در این تحقیق، اثبات می کند که قرآن کریم به صورت مشخص نسخه تنظیم مناظرات را از تکیه بر مسلمات تاریخی و اخذ طرف مقابل به آن آغاز کرده، رعایت مسلمات تاریخی در شکل دهی به گفتمانهای عقایدی و حقوقی را مورد تأکید قرار داده است. اصرار بر مسأله ای که با رخدادها یا وقایع قطعی تاریخ مغایرت دارد، تحکّم و باطل است. همچنین مناظره بر مبنای تاریخ قطعی

می‌تواند از مصادیق جدال احسن نیز باشد. بررسی تطبیقی آرای مفسران فریقین حاکی از همسویی آراء آنان درباره مبنا بودن مسلمات تاریخی برای مناظرات است.
کلیدواژه‌ها
مناظرات قرآنی؛ مسلمات تاریخ؛ اهل کتاب؛ تورات؛ انجیل
عنوان مقاله [English]
Qur'an's emphasis on historical certainties in debates
نویسندگان [English]
Ehsan Dabbagh
Assistant Professor, Department of Islamic Education, Islamic Azad University of Central Tehran Branch
چکیده [English]
As the transfer of concepts became more professional and specialized, the term "debate" and its various forms emerged, giving rise to a new profession known as "debate engineering and the examination of its foundations." Historical certainties have received particular attention in Quranic debates, with the Quran identifying definitive history as an essential foundation for such discussions. To write this study, after a thorough review of all Quranic verses and extensive analysis of various sources from both Sunni and Shia interpretations, a novel contribution by highlighting the emphasis on historical certainties in Quranic debates has been made available to the Qur'anic scholars and seekers of the Qur'anic methods for discussion and debate and four of the most significant verses related to this topic are introduced and discussed. The examples provided in this study demonstrate that the Quran explicitly begins the framework for debates by relying on historical certainties and incorporating the opponent's perspective into this framework. The adherence to historical certainties in shaping doctrinal and legal discourses is emphasized. Insisting on issues that contradict established historical events is deemed arbitrary and invalid. Furthermore, debates grounded in definitive history can exemplify the concept of "the best argument" (Jidāl el-Aĥsan). A comparative analysis of the viewpoints of interpreters from both sects indicates a consensus on the foundational role of historical certainties in debates.
کلیدواژه‌ها [English]
Quranic debates, Historical certainties, People of the book, Torah, Evangel
مراجع
  1. آلوسی، سید محمود(1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. تحقیق علی عبدالباری عطیة. بیروت: دارالکتب العلمیة.
  2. ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن‌بن‌محمد(1419). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق طیب، اسعدمحمد. ریاض-عربستان: مکتبة نزار مصطفی الباز.
  3. ابوزهره، محمد(1974م). زَهرة التفاسیر. بیروت: دار الفکر.
  4. احمدیان دلاویز، حسن؛ الویری، محسن(1390ش). اعتبارسنجی تاریخ از منظر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان. تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره29، صص27-38.
  5. اشکورى، محمدبن‌على(1373ش). تفسیر شریف لاهیجى. تصحیح جلال‏الدین محدث. تهران: دفتر نشر داد.
  6. اندلسی، ابوحیان(1420ق). البحر المحیط فی التفسیر. تحقیق محمدجمیل صدقی. بیروت: دار الفکر.
  7. جوادی آملی، عبدالله(1388ش-الف). تفسیر تسنیم. تحقیق علی اسلامی. قم: اسراء.
  8. جوادی آملی، عبدالله(1388ش-ب). تفسیر موضوعی قرآن کریم، جلد1 (قرآن در قرآن). تحقیق محمد محرابی. قم: إسرا.
  9. حسن بگی، علی ؛ زیدی جودکی، مجید(1398ش). رهیافتی به ضوابط معیار قرار گرفتن تاریخ برای ارزیابی روایات. علوم حدیث، 24(1)، صص148-169.
  10. حسینی شاه‌عبدالعظیمی، حسین‌بن‌احمد(1363ش). تفسیر اثنی عشری. تهران: انتشارات میقات.
  11. دباغ، احسان(1398ش). مبانی مناظرات در قرآن کریم. قم: تحسین ما.
  12. دهخدا، علی اکبر(1377ش). لغتنامه. زیر نظر دکتر معین و دکتر شهیدی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  13. رازی، ابوالفتوح حسین‌بن‌علی(1408ق). رَوض الجِنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. تحقیق دکتر محمدجعفر یاحقی و دکتر محمد مهدی ناصح‏‏. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی‏‏.
  14. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد(1412ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دارالعلم الدار الشامیه.
  15. رشیدرضا، محمد(1373ق). تفسیر المنار. مصر: نشر دارالمنار.
  16. رضایی اصفهانی، محمدعلی(1387ش). تفسیر قرآن مهر. قم: نشر پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
  17. زمخشری، جارالله(1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏ و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی.
  18. سجادی، سیدصادق و عالم‌زاده، هادی(1386ش). تاریخ‌نگاری در اسلام. تهران: سمت.
  19. السمین الحلبی، أحمدبن‌یوسف(1986م). الدر المصون فی علوم الکتاب المکنون. تحقیق د. أحمد محمد الخرّاط. دمشق: دار القلم.
  20. سید رضی، محمدبن‌حسین(1414ق). نهج البلاغه. تحقیق: صبحی صالح‏. قم: هجرت‏.
  21. سیوطی،‏ جلال‌الدین(1404ق). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. قم:انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
  22. شجاعی، حسین ؛ مصلایی‌پور، عباس(1395ش). آسیب شناسی کیفیتِ به کارگیری تاریخ در تفاسیر قرآن. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی؛ 7(22)، صص95-116.
  23. شریعتی سبزواری، محمد باقر(1389ش). مناظره و تبلیغ(فن مناظره، مجادله، مغالطه و خطابه). قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج).
  24. شریفی، مهین(1390ش). آیین خطاب و گفتگو در قرآن. تهران: نشر خورشید باران.
  25. شنقیطی، محمدامین(1427ق). أضواء البیان فى إیضاح القرآن بالقرآن‏. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  26. صادقی تهرانی، محمد(1365ش). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
  27. صافی، محمود(1418ق). الجدول فی إعراب القرآن و صرفه و بیانه مع فوائد نحویة هامة. دمشق: دارالرشید.
  28. صاوی، احمدبن‌محمد(1427ق). حاشیة الصاوی علی تفسیر الجلالین‏. تصحیح شاهین، محمد عبدالسلام. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  29. طالقانی، سیدمحمود(1362ش). پرتوی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  30. طباطبایی، سیدمحمدحسین(1417ق). المیزان فی تفسیر القران. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.‏
  31. طبرسی، فضل‎بن‌حسن(1372ش). مجمع البیان لعلوم القران. تهران: ناصر خسرو.
  32. طبری، ابوجعفر محمدبن‌جریر(1412ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفة.
  33. طنطاوی، سیدمحمد(1997م). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. قاهرة: نهضة مصر.
  34. طیب، سیدعبدالحسین(1378ش). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات اسلام.
  35. عروسی حویزی، عبدعلی‌بن جمعه(1415ق‏). تفسیر نور الثقلین. تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی. قم: اسماعیلیان‏.
  36. علوان، نعمة‌الله‌بن‌محمود(1999م). الفواتح الإلهیة و المفاتح الغیبیة: الموضحة للکلم القرآنیة و الحکم الفرقانیة. قاهرة: دار رکابی للنشر.
  37. علم الهدی، سیدمرتضی(1398ش). الفصول المختارة من العیون و المحاسنِ و الحکایات. تحقیق حمید احمدی جلفایی. مشهد: آستان قدس رضوی.
  38. فائز، قاسم؛ شاهرودی، محمدرضا؛ گلاب‌بخش، سعید(1391ش). نقش تاریخ در تفسیر قرآن کریم با تأکید بر تاریخ عصر جاهلی. آموزه های قرآنی، 9(15)، صص101-134.
  39. فخررازی، ابوعبدالله محمدبن‌عمر(1420ق). مفاتیح الغیب(التفسیر الکبیر). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  40. فیض کاشانی، ملامحسن(1415ق). تفسیر الصافی. تحقیق حسین اعلمی. تهران: الصدر.
  41. قرشی، سید علی‌اکبر(1377ش). تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.
  42. قمی، علی‌بن‌ابراهیم(1367ش). تفسیر القمی. تحقیق: سید طیب موسوی جزایری. قم: دارالکتاب.
  43. گنابادی، سلطان‌محمد(1408ق). تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  44. مکارم شیرازی، ناصر(1374ش). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  45. مکارم شیرازی، ناصر(1390ش). مناظرات تاریخی امام رضا(ع) با پیروان مذاهب و مکاتب دیگر. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
  46. مولوی، محمد؛ داستان، محمدعلی؛ فتحی، یعقوب(1396ش). روش‌های بیان رویدادهای تاریخی در داستان‌های قرآن. تحقیقات علوم قرآن و حدیث.14(1)، صص109-136.     DOI:10.22051/tqh.2017.7487.1063
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 137
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 133


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب