پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,494,900 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,886,378 |
گونه‌شناسی و تحلیل مسطر خطوط بنّایی امامزاده سلطان سید جلال‌الدین اشرف(ع) آستانه اشرفیه و کاربرد آن در طراحی نمای داخلی و خارجی بنا | ||
| جلوه هنر | ||
| مقاله 6، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 38، اردیبهشت 1402، صفحه 92-107 اصل مقاله (4.62 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2023.39564.1760 | ||
| نویسندگان | ||
| سپیده نصرتی لیالمانی1؛ عطیه یوزباشی* 2 | ||
| 1کارشناس‌‌ارشد ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
| 2دکترى پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران، نویسنده مسئول. | ||
| چکیده | ||
| از مشهورترین امام‌زادگان در گیلان، حضرت سلطان سید جلال‌الدین اشرف(ع) می‌باشد. شهر آستانه اشرفیه، به دلیل وجود این بقعه، پنجمین شهر مذهبی کشور محسوب می‌شود. با توجه به این‌که برخی از تزیینات این بنا را خطوط بنّایی تشکیل می‌دهند؛ به معرفی و انواع خطوط بنّایی و سپس، به تحلیل مسطر آن خطوط پرداخته شده است. در راستای این هدف، دو پرسش مطرح می‌شود: 1) ارتباط نهفته میان مضامین کتیبههای امامزاده حضرت سلطان سید جلال‌الدین اشرف(ع) با فرم و فضا چگونه است؟ 2) معماران چگونه از آرایه‌های خوش‌نویسی (خطوط بنایی) در معماری به منظور عقاید و اندیشه‌های مذهبی خود بهره برده‌اند؟ خط بنّایی به دلیل عدم تزیینات و انحنا در نگارش، با عنصر اصلی سازنده بنا (آجر، کاشی و ...) هماهنگی دارد و در ارتباط کامل با معماری است. از این‌رو، در این پژوهش خط بنّایی، به‌طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است. مقاله حاضر از نوع تحقیقات کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی نوشته شده است. کتیبههای نقش بسته بر فضای داخلی و بیرونی بنای بقعه امامزاده حضرت سلطان سید جلال‌الدین اشرف(ع)، القاکننده مفهوم و معانی کلمات این کتیبه‌ها بر اذهان مومنان می‌گردد. هم‌چنین، موجب می‌شود انسان قدرت معنوی نام و کلام خداوند و ایمه را درک کند و از آن‌جا که اطلاعات مهم و تاریخی در کتیبه‌ها نهفته است، می‌تواند با توجه به فرم، فضا و مضمون آن‌ها به‌عنوان یک رسانه تبلیغی و پیام‌رسان عمل نماید. این نشان از نقش خطیری است که معماران و کاتبان در زمینه فرهنگی و تبلیغات مذهبی جامعه در انتقال مضامین کتیبه‌ها برعهده دارند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که، معماران تمایلات و اندیشه‌های مذهبی خود را در قالب کتیبه‌هایی (خط کوفی بنایی) منقش بر فضای درونی و بیرونی بقعه مذکور، با موضوعاتی چون اسامی خداوند، حضرت محمد (ص) و امام علی(ع) و ... به ودیعه ظهور می‌رسانند و از آن‌جایی که پیش‌تر بیان شد، ویژگی پیام‌رسان بودن کتیبه‌ها سبب می‌شود معماران و کاتبان از این موضوعات مذهبی در اجرای کتیبه‌ها بهره برده و اندیشه‌های خود را به افراد القا کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه های کلیدی: آستانه اشرفیه؛ امامزاده سید جلال‌الدین اشرف(ع)؛ خط بنّایی؛ مسطر؛ نمای داخلی و خارجی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Typology and Linear Analysis of Masonry Lines of Seyed Jalaledin Ashraf Shrine in Astaneh-ye Ashrafiyeh and its Application in Designing the Interior and Exterior of the Building | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sepideh Nosratilialemani1؛ Atieh Youzbashi2 | ||
| 1MA., Department of Visual Communication, Faculty of Art, Shahed University, Tehran,Iran. | ||
| 2Ph.D,Department of Art Research, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran, Corresponding Author. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the most famous Imams in Gilan is Hazrat Sultan Seyyed Jalaluddin Ashraf (AS). The city of Astana Ashrafieh is considered the fifth religious city of Iran due to the presence of his shrine. This research aims to first describe the decorations applied in Seyyed Jalaledin Ashraf Shrine, and then introduce the types of linear masonry and checkered grid structure used in said decorations. Masonry line is made up of sharp angles and observing the ratio of black to white is considered a principle in its design. This line is formed on the basis of a checkered grid, and therefore has square and sometimes rectangular movements, and as a result, creates a complete geometric design. The grid is an orderly network that plays an important role in the design and formation of the structure of the artwork. The construction line of this architecture includes simple, single-layer, straight, embowed, and triple-layer construction, the grading structure of each can be examined and reflected upon. The variety of masonry lines in this shrine has inspired the design of new masonry inscriptions to decorate the walls of the interior and exterior facades that are being renovated, which include a large portion of the wall of the women's mosque, a part of the courtyard wall, and the men's entrance. With the aim of introducing the decorations in the structure of the shrine, this research has studied the typology and linear analysis of the masonry. In accordance with this goal, two questions are raised: 1- What is the hidden connection between the themes of inscriptions in Imamzadeh Hazrat Sultan Seyyed Jalaluddin Ashraf (AS) shrine and form and space? 2- How have architects applied calligraphy arrays (masonry lines) in architecture in order to convey their religious beliefs and ideas? Due to the lack of decorations and curves in the writing, the masonry line is in harmony with the main materials used in the building (bricks, tiles, etc.) and is in complete comformity with the architecture. Therefore, in this research, the masonry line has been specially considered. This research is fundamental-theoretical in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature and method. It is based on library sources and field observations. It has been tried to examine the most significant examples of inscriptions with masonry lines from the blessed shrine of Sultan Seyyed Jalaluddin Ashraf (AS) of Astana Ashrafieh as the research material; therefore, selective sampling method has been used. In this research, the author has considered the sample size based on the purpose of the research and the type of the research material using the qualitative or targeted sampling method. The number of samples will be enough to provide data saturation, and the sample size has been estimated personally by taking into account specific factorsaccordingly 20 samples are selected from among the masonry line inscriptions (12 inscriptions with simple masonry lines3 inscriptions with one-line script, 3 inscriptions with horizontal and straight script, and 2 inscriptions with triple-line script), for the twenty samples are inscriptions that have been seen only once in the entire building. Some inscriptions are repeated in several different places, which have been avoided in sample selection process. 12 inscription designs have been proposed for the interior and exterior of the shrine (5 designs with simple masonry lines, 4 designs with single-line masonry lines and 3 designs with the embowed or straight masonry lines also 1 design for the flag of Imamzadeh is suggested. According to the overviews conducted on the architectural decorations of Imamzadeh Sultan Seyyed Jalaluddin Ashraf (AS), especially its masonry lines, the findings are as follows: - Masonry line consists of geometric shapes such as square, rectangle, parallel and intersecting lines that are in total harmony with the architectural integrity of the structure architecture. All the masonry inscriptions are executed in the form of tiling; Except for the ceiling and wall of the sub-porch and the women's sub-entrance which are made with glazed bricks. - Twenty masonry inscriptions have been used in this structure, which are of simple masonry type, one-sided, straight, embowed, and three-sided. - Ruler or checkered grid is a structure consisting of horizontal, vertical and diagonal lines that by placing the work in them, create a geometric and coherent structure. In the simple construction design of this monument, only checkered grid with horizontal and vertical lines has been used, which sometimes, with respect to the execution space, has undergone a 45 degrees rotation. In order to avoid monotony in the masonry inscriptions of this plce, the other masonry lines have been given one-sided, straight, or embowed lines. In the one-sided designs, each frame is divided into two parts from the grid and the final design is presented in 45 degree squares. In the embowed and straight lines, each checkered grid is divided into three parts and the final design is presented in 3 squares of 45 degrees (up to this stage it is a triangle) and finally, by joining the three squares, the straight and embowed lines are revealed. (The full description of these structures is given in the text). The three-sided design can be implemented on the square grid according to the type of calligraphy. And its principles are different from other lines. - The name of this Imamzadeh was designed based on the ruler of simple masonry lines and presented to the board of trustees as a proposal for the flag above the dome. - In the Hazrat Sultan Seyyed Jalaluddin Ashraf (a.s.) shrine, simple, single-layer, straight and horizontal, and three-layer masonry lines are used, and the most variety of inscriptions is in the simple masonry type. Based on three design methods (simple masonry, single vein, straight and embowed), new masonry inscriptions have been designed to decorate the interior and exterior walls. (And of course, the point that should be mentioned is that due to the reconstruction of the shrine, the possibility of changing the name and destruction of some spaces in the future reconstructions should be considered). - According to the design of the inscriptions of this shrine, 12 new inscriptions have been designed in the form of simple, uniform, straight and horizontal lines for the places under reconstruction and have been presented to the board of trustees as sampes for the proposed design. Finally, based on the contents and findings of the current research, the following questions can be answered: 1- What is the hidden connection between the themes of inscriptions in Imamzadeh Hazrat Sultan Seyyed Jalaluddin Ashraf (AS) shrine and form and space?The carved inscriptions on the interior and exterior of Imamzadeh Hazrat Sultan Seyyed Jalaluddin Ashraf (a.s.) shrine inspire the meanings of the words of these inscriptions in the minds of believers. And they also make people understand the spiritual power of the name and words of God and the Imams, and since important and historical information is hidden in the inscriptions, they can act as media propagandize and imply divine teachings according to their form, space and content. And this is a sign of the important role that architects and scribes play in the cultural context and religious propaganda of the society in conveying the themes of the inscriptions. 2- How have architects applied calligraphy arrays (masonry lines) in architecture in order to convey their religious beliefs and ideas?The results of the research findings show that the architects expressed their religious thoughts and beliefs in the form of inscriptions (Kufi calligraphy) engraved on the interior and exterior of the shrine, with topics such as the names of God, Prophet Muhammad (PBUH), Imam Ali (PBUH) etc. they annunciate the hope and belief in the emergence if the Savior and as it was mentioned before, the characteristic of the inscriptions as messengers makes the architects and scribes use these religious subjects in the implementation of the inscriptions and inspire their thoughts to the people. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords:Astaneh-ye Ashrafiyeh, Seyed Jalaledin Ashraf Shrine, Masonry Line, Linear, Interior and Exterior | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم (1384). ترجمه مهدی الهی قمشهای، قم: نگین.
احسنت، ستاره و گودرزی سروش، محمدمهدی (1396). ﺗﺠﻠﯽ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺗﻘﺪﺱ ﺩﺭﺗﻼﻗﯽ خوش‌نویسی ﻭ ﮐﺘﯿﺒﻪﻧﮕﺎﺭﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ، ﻧﮕﺮﻩ، شماره 44، 112- 129.
بدیعی گورتی، عاطفه و شیخی، علیرضا (1400). تحلیل فرم و ساختار میلهای آجری دورههای غزنوی و سلجوقی در خراسان، جلوه هنر، دوره 13، شماره 4، 23- 37.
بهلول، اعظم و کبیری، فرانک (1398). نمود و تطبیق تزیینات معماری گنبد سلطانیه زنجان در منتخبی از نگاره‌های شاهنامه بزرگ ایلخانی (دموت) در دوره ایلخانی، مبانی نظری هنرهای تجسمی، شماره 9، 156-168.
پور‌احمدجکتاجی، محمدتقی (1385). فرهنگ عامیانه زیارتگاه‌های گیلان، رشت: فرهنگ ایلیا.
تقی‌زاده، عالمه و علیمحمدی اردکانی، جواد (1396). بررسی و تحلیل (کتیبه‌نگاری) به‌مثابه رسانه تبلیغاتی در معماری ایران، نگره، شماره 41، 80- 93.
جوانی، اصغر، قاسمی‌سیچانی، مریم و فیزابی، بهمن (1394). تحلیل متن کوفی آرایه معماری قوام‌الدین شیرازی در گازرگاه هرات، مرمت و معماری ایران، دوره 5، شماره 10، 105- 122.
چارئی، عبدالرضا (1395). خلاقیت در تایپوگرافی، تهران: فرهنگسرای میر‌دشتی.
رضوی‌فرد، حسین و پورمند، حسنعلی (1396). تحلیل و بررسی سبک‌های خط نستعلیق قُدما، مبانی نظری هنرهای تجسمی، شماره 4، 53- 69.
ریاضی، محمدرضا (1375). فرهنگ مصور اصطلاحات هنر ایران، تهران: دانشگاه الزهرا.
زمرشیدی، حسین (1384). کاشیکاری ایران جلد سوم خط معقلی، تهران: سازمان عمران و بهسازی شهری.
سعیدی‌زاده، رسول (1398). بقعه متبرکه بر کنار دریای کاسپین تحقیقی در جایگاه و اهمیت امامزاده سید جلال‌الدین اشرف در آستانه اشرفیه، تاریخ اندیش، شماره 4، 81-98.
شهبازی شیران، حبیب؛ حسینینیا، سیدمهدی و کاظمپور، مهدی (1396). تحلیل تاثیر اعتقادات عرفان و تصوف بر مضامین و کتیبههای مسجد کبود تبریز، فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، شماره 4، 81- 96.
صالحی، سحر؛ خزائی، محمد و احمدپناه، سیدابوتراب (1399). تحلیل ساختار و ویژگیهای بصری کتیبههای کوفی امامزاده عبدالله شوشتر، جلوه هنر، دوره 12، شماره 4، 74-85.
صرافزادگان، عبدالامیر (1380). مقایسه رنگ و نقش کاشی صفوی و قاجار (مدرسه چهارباغ اصفهان و مدرسه عالی سپهسالار)، پایاننامه کارشناسیارشد پژوهش هنر، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر.
غلامی، قاسم (1386). امام‌زاده‌های گیلان، رشت: فرهنگ ایلیا.
غلامی‌کفترودی، قاسم (1376). تارخ انقلاب سید جلال‌الدین اشرف (ع)، رشت: قاسم غلامی‌کفترودی.
فضائلی، حبیب‌الله (1390). اطلس خط تحقیق در خطوط اسلامی، تهران: سروش.
فغفوری، رباب (1395). مبانی نظری کتیبه‌نگاری در معماری اسلامی با اکید بر ارتباط مضامین کتیبه‌ها با زمان، خط و موقعیت (نمونه موردی حرم مطهر رضوی از دوره سلجوقی تا قاجار)، پایاننامه دکتری فلسفه هنر، قزوین: دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران.
کشاورزی میاندشتی، حمیدرضا و فیزابی، بهمن (1396). «گونه‌شناسی خط بنّایی (معقلی) بر اساس شیوه طراحی و روش اجرایی»، هنرهای صناعی ایران، شماره 1، 47-62.
معروف، غلامرضا (1393). شیوه‌های طراحی نشانه‌ای نوشتاری فارسی، بجنورد: بیژن یورد.
نصرتی، سپیده و یوزباشی، عطیه (1400). آرشیو عکس میدانی، امامزاده سلطان سید جلال‌الدین اشرف(ع).
نصرتی‌لیالمانی، سپیده (1397). مطالعه تاثیر پایه‌کار (grid) در خط کوفی بنّایی مسجد گوهرشاد مشهد و کاربرد آن در طراحی حروف معاصر، پایاننامه کارشناسیارشد ارتباط تصویری، تهران: دانشگاه شاهد، دانشکده هنر.
یوزباشی، عطیه و امامی‌فر، سیدنظامالدین (1395). تریینات وابسته به معماری امام‌زاده‌های شهرستان دماوند استان تهران، نمونه موردی: امامزاده شمس‌الدین محمد(ع) دماوند، هنرهای زیبا، شماره 3، 41-52.
References
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 340 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 222 |
||