پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 916 |
| تعداد مقالات | 7,528 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,239,072 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,656,931 |
تزیینات و کتیبه‌های ضریح مطهر حضرت علی علیه السلام | ||
| پژوهش نامه گرافیک نقاشی | ||
| مقاله 9، دوره 6، شماره 11، اسفند 1402، صفحه 134-152 اصل مقاله (8.68 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/pgr.2023.42051.1194 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا شیخی* 1؛ عطیه جهانیان2 | ||
| 1دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران. ایران، نویسنده مسئول. | ||
| 2کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ساختار ضریح به‌سبب احترام به فرد مدفون‌شده و آسان‌شدن زیارت بر روی قبر در شکل‌های مختلفی ساخته و گذارده می‌شود. از نمونه‌های عالی هنر ضریح‌سازی می‌توان ضریح امام علی (علیه السلام)، را نام برد که به‌وسیلة هندیان انجام پذیرفته‌است. در این پژوهش، ضمن بررسی تاریخ و چگونگی شکل‌گیری ضریح امام علی (علیه السلام)، در طول تاریخ، به معرفی ساختار و تزئینات آن پرداخته شده‌است. بنابراین، برآنیم به این پرسش پاسخ دهیم که ساختار ضریح و تزئینات به‌کاررفته در آن چیست و محتوای کتیبه‌ها از منظر فقه شیعی چیست؟ روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی بوده و شیوة گردآوری داده‌ها به‌صورت اسنادی و مشاهدات میدانی است. یافته‌ها بیانگر آن است که هنرمندان در ابراز اندیشه و عقیده خود، از عناصر شیعی و علاقه به خاندان پیامبر (ص) و ائمه اطهار (علیهم السلام) بهره گرفته‌اند. افزون بر این، موضوع‌هایی مانند آیه‌های قرآنی، اسماء الهی، احادیث و روایات قدسی و نبوی، شهادتین شیعه و حتی اشعار و ابیات ادبی در وصف و رثای ائمه اطهار (علیهم السلام) را بر روی ضریح می‌نگاشتند. کتیبه‌های ضریح امام علی (علیه السلام)، برگرفته از آیه‌ها و مضمون‌هایی است که در وصف، مقام و ویژگی حضرت آورده شده و عمدتاً با سه خط خوشنویسی فارسی-عربی ثلث، نستعلیق و کوفی به نگارش درآمده‌اند. مضمون کلی آن‌ها به‌درستی بیانگر حضور کلام وحیانی خداوند، مقام و منزلت شخص متوفی و تفکر ولایت‌مدارانه در آیین اسلام است. همچنین، بیشترین تزئینات انجام‌‌شده بر روی سطوح ضریح امام علی (علیه السلام) تزئینات اسلیمی و ختایی بوده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه‌ها: کتیبه‌های تزئینی ابنیه متبرکه؛ ضریح امام علی (علیه‌السلام)؛ تزیینات اسلامی؛ خوشنویسی فارسی-عربی؛ فقه شیعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Decorations and Inscriptions of the Holy Zarih of Imam Ali (Peace Be upon Him) from the Perspective of the Principles of Shia Jurisprudence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Aireza Sheikhi1؛ Atiyeh Jahaniyan2 | ||
| 1Alireza Sheikhi. Associate Professor, Department of Handicrafts, Faculty of Applied Arts, University of Art. Tehran. Iran, , Corresponding Author. | ||
| 2MA of Islamic Art, Department of Islamic Art, Faculty of art, Ferdows Institute of Higher Education, Mashhad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
Zarih is a structure placed on the tombstone of prophets, imams, and imamzadehs to show respect for the buried holy figures and facilitate pilgrimage. From the time of the martyrdom of the imams until today, wooden and metal boxes have been placed on the graves of imams, but over time, these wooden structures became known as grave boxes, and metal and lattice structures were placed around these wooden boxes, which are now called zarih. These lattice structures were initially plain and devoid of inscriptions and decorations, but gradually evolved from simple metal lattices into enduring works of metalwork art. Imam Ali (Peace Be Upon Him) was martyred in the year 40 A.H. and was secretly buried according to his will. Some have stated that the current tomb of Imam Ali (PBUH) includes multiple arches and porticoes that belong to both ancient and modern structures, although they are similar in terms of period and style. Some believe that the older structure may be from the time of the first Safavid king (Shah Abbas the first), while the new structure may be attributed to Shah Safi, another Safavid king. The exact date of the first zarih placed on the blessed tomb of Imam Ali is unknown, but it is clear that it goes back to before the year (1073 A.H.). In the year (1211 A.H.), Sultan Mohammad Shah Qajar replaced the old zarih with a new one. After that, Abbas Qoli Khan donated a new zarih to the shrine of Imam Ali (PBUH) in 1262 A.H., on which verses of the Quran, the names of the imams, and Persian poetry were inscribed. The next zarih was made of silver, presented as a gift by Seyyed Mohammad Shirazi, and installed in 1361 A.H. The current zarih, one of the most magnificent Zarih structures, was gifted to the shrine by the leader of the Indian Bohra community, Seyyed Tahir Saifuddin. It took five years to construct this zarih. It is said that 100 kilograms of silver and 552 kilograms of gold were used in its construction. How is the structure and combination of decorations executed in this zarih? And what is the meaning and significance of the inscriptions from the perspective of Shia thought in the zarih? The research method used is descriptive-analytical, and the information is collected through literature review and field research. The history of zarih, the specifications of the current zarih of Imam Ali (PBUH), the decorations of the zarih of Imam Ali (PBUH), and the constituent elements of the zarih of Imam Ali (PBUH) are all examined. Finally, based on the studies and conducted investigations, it can be said that the zarih of Imam Ali (PBUH) structure has a general design that has evolved and become more intricate and aesthetically pleasing over the years. The zarih of Imam Ali (PBUH) is a rectangular cube. It is believed that until the Safavid period, zarih structures were without roofs and decorations, and a hanging cloth was placed on top of them. However, it is certain that since the Qajar era, zarih structures have been adorned with roofs and decorations such as metal pen carving, wood carving, and more. Therefore, the zarih of Imam Ali (PBUH) should be considered the focal point of the roof design from the perspective of height, which has been strengthened by adding upper vases in an Indian style. Among the religious themes used in the inscriptions of the zarih of Imam Ali (PBUH), the inclusion of his name alongside Allah and Prophet Muhammad (PBUH) as well as the names of the fourteen infallibles signifies not only the love and affection for this Imam but also directly reveals the inclination towards Shia ideology and devotion of some other certain beliefs. In fact, religious artists strive to reflect their thoughts and beliefs about Shia elements, their affinity for the Prophet's household (Peace Be Upon Them), and subjects such as Quranic verses, divine names, holy and prophetic traditions, Shia testimonies, and literary poems and verses describing and mourning the infallible Imams (PBUT) through their art on the zarih structures. The presence of these inscriptions on the zarih is not only for the sake of beauty but also allows the divine verses to manifest their meanings in the soul of the pilgrims, and the interpretations of the written chapters on the zarih convey their significance and the status of the Ahl al-Bayt (PBUT). In the zarih of Imam Ali (PBUH), complete chapters of Surahs such as Al-Insan, Ar-Rahman, Al-Ikhlas, Al-Fajr, Al-Hamd, Ad-Dhuha, Al-Ghashiyah, Al-Inshirah, and Al-Kawthar are inscribed, as well as a complete qasida by Ibn Abi al-Hadid and the names of the fourteen infallibles (PBUT) in two types of calligraphy, Thulth and Nastaliq, are written on the zarih. In the zarih of Imam Ali (PBUH), the three inscriptions of the second row (hadiths), third row (Quranic chapters), and fourth row (qasida and names of the fourteen infallibles) have the most prominent presence among the inscriptions, but the first row (Surah Ar-Rahman) has the least visibility due to its placement at the top of the zarih. In terms of colour harmony, calligraphy, and alloy, the first, second, and third rows of inscriptions are consistent with each other. Additionally, in the zarih of Imam Ali (PBUH), around the themes and inscriptions, the art of jewelry engraving in the heart of the metal has also been used. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Decorative Inscriptions of Holy Shrines, Zarih of Imam Ali (PBUH), Islamic Ornaments, Farsi-Arabic Calligraphy, Shia Jurisprudence | ||
| مراجع | ||
|
منابع
ابن‌اثیر، عزالدین (1370). کامل فی التواریخ، جلد پنجم، ترجمة سید حسین روحانی، تهران: اساطیر.
جمعی‌از‌پژوهشگران‌حوزه‌علمیه قم ،زیرنظر پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام سازمان تبلیغات اسلامی (1385). تلخیص از کتاب گلشن ابرار. قم: ناشر معروف.
اسکندرپورخرمی، پرویز، (1396)،گونه شناسی ضریح در هنر و تمدن شیعی، رسالة دکتری، پژوهش هنر، دانشکدة هنر، دانشگاه شاهد.
امین، سید محسن، (1376). سیره معصومان: امام علی (ع) دوران خلافت، ترجمة علی حجتی کرمانی، تهران: سروش.
آصف فکرت، محمد (1379). مدخل«ابن ابی الحدید». دایره المعارف بزرگ اسلامی. جلد 2. تهران: بنیاد شهید سعید محبی.
آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر (1364)، ماضی النجف و حاضرها، قم: کتابخانه مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
بابایی حائری، سعید (1387). گزیده سیمای نجف اشرف، تهران: مشعر.
بروجردی، سید محمد ابراهیم (1380). تفسیر جامع، تهران: جلیل.
بهرمان، علیرضا (1391). «تزیینات طلاکاری حرم مطهر مولای متقیان امام علی (ع) در نجف اشرف»، مطالعات هنر اسلامی، 8 (16): 63-76.
حسنوند، محمدکاظم؛ شمیم، سعیده (1393). «بررسى نقش‌مایه گل لوتوس در هنر مصر، ایران و هند»، جلوه هنر، 11: 22-39.
دهخدا، علی اکبر (1377). لغت نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دوبوکور، مونیک (1373). رمزهای زندة جان، ترجمة جلال ستاری، تهران: مرکز.
ذکرگو، امیرحسین (1384). «معماری هند و اسلامی: اجتماع نقیضین»، کتاب ماه هنر، 89-90: 84-93.
رازانی، مهدی؛ بخشنده فرد، حمیدرضا؛ توکلی، اصغر (1389). «فلزکاری سلجوقی هنری اسلامی با هویت ایرانی»، دانش مرمت و میراث فرهنگی، 4 (5): 55-63.
رفیعی، الهام، (1392)، «بررسی سیر تاریخی مفاهیم گل نیلوفر آبی(لوتوس) در هنر و معماری اسلامی و ایرانی»، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی اسلامی و ترسیم سیمای شهری پایدار با گذر از معماری ایرانی - اسلامی و هویت گمشده آن. به کوشش مرکز علمی- کاربردی زاهدان2- گروه معماری و شهرسازی، زاهدان: موزه جنوب شرق.
روحانی، محمود (1388). «ضریح، نمادی از تجسم نور»، کتاب ماه هنر، 127: 60-64.
سجادی، سیدجعفر صادق (1367). دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، مدخل «آل‌حمدان»، تهران: انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
شوازی، آگوست (1386). تاریخ معماری، ترجمة لطیف ابوالقاسمی، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
صالحی، اسراء؛ نعمتی بابای لو، علی؛ وندشعاری، علی، (1393)، بررسی و شناخت ساختار ضریح با تاکید بر تاریخ و چگونگی ساخت ضریح کنونی حضرت عباس(علیه السلام). مجموعه مقالات اولین همایش بین المللی میراث مشترک ایران و عراق. به کوشش دبیرخانه اولین همایش بین المللی میراث مشترک ایران و عراق، قم موسسه آل البیت(علیهم السلام) الاحیاء التراث، تهران، قم: مجمع ذخائر اسلامی، صص 5-33.
طالقانی، سیدمحمود (1362). پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طبرسی، فضل بن حسن (1384). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم. جلد 2، 13، 27، قم: ناصر خسرو.
علامه طباطبایی، سید محمدحسین (1378)، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فر طوسی، صلاح مهدی (1393). تاریخچه آستان مطهر امام علی علیه السلام، ترجمة حسین طه‌نیا، تهران: مشعر.
کوهزاد، نازنین (1389). «تقدس نقش سرو در هنر ایران»، نقش مایه، (3) 5: 7-16.
مبینی، مهتاب؛ شافعی، آزاده (1394). «نقش گیاهان اساطیری و مقدس در هنر ساسانی (با تأکید بر نقوش برجسته و فلزکاری)»، جلوه هنر، 14: 45-64.
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان (1353). تفسیر نمونه. [بی‌جا]: دار الکتب الاسلامیه.
موحدی، محمدرضا (1390)، خلع نعلین در تفسیر عرفان، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، 7 (23): 138-166.
میلانی، محمد علی (1377). راهنمای عتبات عالیات عراق، مشهد: محب.
ناصری پورتکلو، رضا (1390). «بازشناسی خاستگاه معماری تعزیه»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی تبریز، به کوشش علی محمد باقری، تبریز: دانشگاه صنعتی سهند و دانشگاه هنر اسلامی تبریز، صص 345-366
هاکس، جیمز (1377). قاموس کتاب مقدس، تهران: اساطیر.
هالیستر، جان نورمن (1373). تشیع در هند، ترجمة آذرمیدخت مشایخ فریدنی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
یعقوبی، احمدبن اسحاق (1383). تاریخ یعقوبی، ترجمة محمد ابراهیم آیتی، چاپ نهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
References
Allamah Tabatabai, Seyyed Mohammad Hussein. (1995). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran. Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom, Volume 2, (Text in Persian).
Amin, Seyyed Mohsen. (1997). Sirat Ma'sumin. Translated by Ali Hojati Kermani. Tehran: Soroush, (Text in Persian).
Babai Ha'iri, Saeed. (1999). Gozideh Simaye Najaf. Tehran: Moshar, (Text in Persian).
Borujerdi, Seyyed Mohammad Ibrahim. (2001). Tafsir Jame'. Tehran: Sadr Publications, (Text in Persian).
Dehkhoda, Ali Akbar. (1998). Loghatnameh Dehkhoda. Tehran: University of Tehran Press, (Text in Persian).
Dubucq, Monique. (1994). The Secrets of Life. Translated by Jalal Setari. Tehran: Center, (Text in Persian).
Hassanzadeh, Mohammad Kazem; Shemim, Saideh. (2014). A Study of the Role of the Lotus Motif in Egyptian, Iranian, and Indian Art. Jelveh Honar, 38, 22-39, (Text in Persian).
Hawks, James. (1998). A Dictionary of the Bible. Tehran: Asatir, (Text in Persian).
Koohzad, Nazanin. (2010). The Sanctity of the Cypress Motif in Iranian Art. Naghsh-e-Mayeh, 3, 7-16, (Text in Persian).
lskandarpour Khorrami, Parviz. (2017). Typology of Shrines in Shia Art and Civilization. Doctoral dissertation, Shahed University, Tehran. Supervisor: Dr. Ali Asghar Shirazi, (Text in Persian).
Makarem Shirazi, Naser, et al. (1974). Tafsir-e Nemuneh. Dar al-Kotob al-Islamiyah, [Location not given], (Text in Persian).
Milaney, Mohammad Ali. (1998). Rahnama-ye Atabat Aaliyat. Mashhad: Moheb, (Text in Persian).
Mobini, Mahtab; Shafiei, Azadeh. (2015). The Role of Mythological and Sacred Plants in Sassanian Art. Golzar Honar, 14, 45-64, (Text in Persian).
Mohebadi, Mohammad Reza. (2011). Khale Naelein dar Tafsir Erfan. Edbarat-e Erfani va Ostoura-shenakhti, (Text in Persian).
Naseri Pour Takkalu, Reza. (2011). Rediscovery of the Origins of Tazieh Architecture. Proceedings of the First National Conference on Islamic Architecture and Urban Planning, Tabriz. Tabriz: Sahand Industrial University and Tabriz Islamic Art University, pp. 345-366, (Text in Persian).
Razani, Elham. (2013). Historical Evolution of the Concept of Blue Lotus (Niloofar) in Islamic and Iranian Art and Architecture. Proceedings of the First National Conference on Islamic and Iranian Architecture and the Re-Identification of its Lost Identity. Zahedan: Southeast Museum, (Text in Persian).
References
Rohani, Mahmoud. (2009). Zarikh: A Manifestation of Light. Ketab-e Mah-e Honar, 127, 60-64, (Text in Persian).
Salehi, Esraa; Nemati Babai Lou, Ali; Vandshari, Ali. (2014). Study and Recognition of the Structure of Zarikh with Emphasis on the History and Construction of the Current Zarikh of Hazrat Abbas (AS). Proceedings of the First International Conference on the Shared Heritage of Iran and Iraq. Qom: Al al-Bayt Institute, (Text in Persian).
Shwazi, Auguste. (2007). History of Architecture. Translated by Latif Abu al-Qasimi. Tehran: University of Tehran, (Text in Persian).
Tabarsi, Fadl ibn Hassan. (2011). Majma' al-Bayan fi Tafsir al-Quran. Introduction by Mohammad Javad Balaghi, Nasser Khosrow. Tehran: Third Edition, Volume 2, pp. 13-27, (Text in Persian).
Taleqani, Seyyed Mahmoud. (1983). Partooye Az Quran (Digital Edition). Qaemiyeh Computational Research Center, Isfahan, (Text in Persian).
Ya'qubi, Ahmad ibn Ishaq. (2003). Tarikh Ya'qubi. Translated by Mohammad Ibrahim A'iti. Tehran: Scientific and Cultural Publications, Ninth Edition, (Text in Persian).
Zekrgoo, Amir Hossein. (2005). Islamic Hindu Architecture; Confluence of Opposites. Ketab-e Mah-e Honar, 89-90, 84-93, (Text in Persian).
URLs
URL1: https://imamali.net
URL2: https://vajehyab.com
URL3: https://www.noorsoft.org/fa/software/View/6319 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 114 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 67 |
||