پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 918 |
| تعداد مقالات | 7,562 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,271,534 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,679,179 |
خوانش نگارۀ «نجات یوسف از چاه» بر مبنای رویکرد بیش متنیت | ||
| پژوهش نامه گرافیک نقاشی | ||
| مقاله 1، دوره 6، شماره 11، اسفند 1402، صفحه 4-22 اصل مقاله (9.97 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/pgr.2024.46171.1241 | ||
| نویسنده | ||
| محمد افروغ* | ||
| دانشیار گروه فرش، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مهمترین محملها برای مطالعه نظریهها و رویکردهای ادبی، داستانهای دینی، اساطیری، حماسی و غنایی مصوّرشده در نگارگری است که همزمان از دو نظام تصویری و نوشتاری برخوردار است. پژوهش حاضر به مطالعه، تحلیل و بررسی نگاره نجات یوسف نبی از چاه از نسخه مصوّر هفت ارونگ ابراهیم میرزا و بیشمتنهای درونرشتهای با موضوع بر اساس رویکرد بیشمتنیّت از پنجگانههای ترامتنیت میپردازد. هدف پژوهش حاضر، بررسی، کشف و تحلیل میزان تعاملات و ارتباط میان متن ادبی (شعر) و تصویر و نیز بررسی دقیق ویژگیهای دیداری و برگرفتگی این متنها است. بر این مبنا پرسش اصلی از این قرار است که ویژگیهای دیداری و ساختاری و محتوای نگاره و سایر بیشمتنها چیست و چگونگی تأثیرپذیری نگارگر از متن شعر به چه صورت بودهاست؟ خلاصه یافته‌ها نشان میدهد که نگارگر در تصویرپردازی نگاره به‌صورت ضمنی جهانبینی و نگرش صوفیانۀ جامی خالق پیشمتن نگاره را بازتاب داده‌است. نگارگر و طراح ضمن بروز خلاقیت و نبوغ خویش در تصویرکردن روایتهای گوناگون و صحنهپردازی در فضای خیالی و مثالی نگاره، تا جایی که امکان داشته بر مبنای شیوه قراردادی رایج در فرآیند طراحی و نقشپردازی به پیشمتنهای داستان وفادار مانده و در پی القای هماهنگی بین متن ادبی و اثر هنری کوشش بودهاست. همچنین نگارگر و طراح، مضمون اصلی و کانونی یعنی نجات یوسف را نه در مرکزیت نگاره و قالی، بلکه در فضای پیرامون و در فضای پایین آثار قرار داده‌است. این پژوهش از گونة کیفی و توسعهای است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و شیوۀ گردآوری دادهها به روش اسنادی انجام پذیرفته‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه‌ها: نگارگری؛ هفت اورنگ؛ یوسف؛ زلیخا؛ پیش متنیت؛ قالی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| the reading of picture "Saving Yusef from the Well” Based on the approach of Hypertextualite | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Afrough | ||
| Associate Professor, Department of Carpet, Faculty of Art, Arak University, Arak, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Reading of Picture "Saving Yusef from the Well” Based on the Approach of Hypertextuality The most important materials for studying literary theories and approaches are religious, mythological, epic, and lyrical stories depicted in the painting, which simultaneously has two visual and written systems. Also, knowing and investigating the types of intertextual relationships in works of art, especially paintings, requires the study of trans-textual types, especially the multi-textual approach, which has more affinity and relevance in analysing and decoding artistic text. This research studies Nejat-e Yusuf-e Nabi az Chah from the illustrated version of Haft Ourang-e Ebrahim Mirza with the approach of hyper-textuality which is one of the five kinds of trans-textuality. Its purpose is to analyse the interaction and connection between the literary text (poetry) and the image, as well as to study the visual characteristics of these texts. The main question is what are the visual and structural characteristics and content of the painting and other hypertexts, and how was the artist influenced by the text of the poem? Hypertextuality is one of the types of Gérard Genette's theory of transtextuality, which examines the relationship between two texts, one of which is derived from the other. "Any relationship that causes a link between a text (B) and a pre-text (A), as long as this relationship is not of an interpretative type” (Genette, 1982, 5). Also, Genette considers three main conditions for hypertextuality: textuality of the subject, having two or more texts, having a certain relationship between pre-text and hypertext (Namvar Motlagh, 2011, 141). The basis of this approach is based on "adaptation" and includes two types of identity (imitation) and transformation. In the first case, the change is not the goal, but in the second case, this change is necessary. "In the Identity, the goal is not to create change, and of course, the amount of change will not be significant either; because the goal is to highlight and be specific about the pre-text of the work. But in Transformation, the conscious change is to emphasize hypertextuality, and conscious change is done with the intention of transformation" (Namvar Motlagh, 2006, 10-11). This change includes increasing, decreasing, and displacement, which includes other elements. "Transformation and change of the hyper-textuality compared to the pre-text can be subjective, formal and thematic" (Hakim & Namvar Motlagh, 2017, 18). Hypertextuality is based on adaption, in other words, in hypertextuality, the effect of one text on another text is examined, not its presence. Of course, there is an impact in every presence and there is presence in every impact, but in hypertextuality, a broader and deeper impact is considered (Azar, 2015: 24). In hypertextuality "Identity or imitation, it is important to preserve the original version without any change or transformation. In this case, the artist or author tries to create his work by imitating and copying another work; However, no imitation can be imagined without partial transformation (Kangarani, 2011, 320). The main pre-text in this research is The Haft Awrang by Jami. Maulana Nur -ud-Din Abd-ur-Rahman, known as Jami and the last Persian poet, is one of the most prominent mystics of Iran in the Timurid era (ninth century A.H.). Among his important works are seven Masnavis or Haft Awrang, written in imitation of Nizami’s Khamsa. "Three Masnavis out of Haft Awrang are allegorical romances, the names of the main characters of these poems are Yusuf and Zuleikha, Salaman and Absal, Layla and Majnun, and the other three Masnavis contain informative speeches" (Shru Simpson, 2002, 14). In composing his works, Jami used pre-texts and previous sources in literature and religious sources and books such as the Quran, Torah, and the Bible. He was a follower of Naghshbandiye religion in mystical thought. The Masnavi of Yusuf and Zuleikha "is based on the Quranic verses of Surah Yusuf, and of course, traces of non-Islamic sources from the Talmud and other literature can be seen in it. Layla and Majnun were adapted from Layla and Majnun by Nizami and Majnun and Layla by Amir Khosrau Dehlavi and Salaman adapted from one of the two commentaries written by Khajeh Nasiruddin Tousi on Avicenna's Esharat and Tuhfa-al-Ahrar was written in the style of Makhzan-al-Asrar Nizami. (Khadivar & Sharifi, 2009, 81-80). Also, the Masnavi of Selsele-al-Zahb is adapted from the Masnavi of Rumi, the Tazkare-al-Awliya of Attar, and Nafahat-al-Ouns and the Chahar-Maghale of Aruzi Samarghandi. The Sabha-al-Abrar is adapted from the book of Tawasin by Mansour Hallaj, and the Tohfa-al-Ahrar is adapted from Kelileh and Demneh Nasrollah Monshi and the Kheradnameh from the Iskandarname Nezami. In addition, Mantehgh-al-Tayr Attar is also one of the other pre-texts of this painting. Haft Awrang was illustrated in the painting school of Mashhad during the reign of Sultan Ebrahim Mirza. What is known as the Mashhad School of Painting is the royal workshop and library of the Safavid artist Prince Sultan Ebrahim Mirza, the son of Bahram Mirza, the nephew and son-in-law of Shah Tahmasp Safavid, where valuable works such as Jami’s Haft Awrang were written and illustrated. "During his reign in Mashhad, the Safavid prince, like his uncle Shah Tahmasp, had a library with many artists under his supervision, and Moheb-Ali, as a librarian or library supervisor, helped the prince in preparing Haft Awrang" (ibid., 17-18). This system's technical and artistic features, such as the originality and quality of the assemblies, show the highest standards of Safavid era painting, which can be under the influence of the Tabriz school. This work's general characteristics and content, which are kept in the Freer Art Gallery of Washington, can be seen in Tables 1 and 2. Four of the six paintings of this poem have been illustrated by Mozafarali and Sheikh Mohammad (Nayebpour & Esfandiari, 2016, 1). These seven Masnavis "have 304 leaves of cream-coloured paper and margins with golden gilding, with 28 illustrated frames and 9 gildings in the beginning and end of each Masnavi" (Simpson, 1997, 339). Paintings regularly mix familiar visual elements with new and creative ones, while some common features can show the artist's creativity. The creation of scenes can be considered a reflection of the alignment of the images with the text.Its style is in harmony with the taste of the patron, Ibrahim Sultan. Also, a large part of the space of the paintings is dedicated to landscapes with very complex details. One of the Haft Awrang scenes is a picture of Prophet Yusuf's rescue from the well by caravans. Considering the important place of the story of Yusuf and Zuleikha in the Quran and the title of Ahsan al-Qasas (the best story), this story was very important for Jami in such a way that he dedicated one of the seven Masnavis to this story and its two main actors. In this symbolic and simultaneous (multidimensional) space, based on the aesthetic system resulting from his desired rules, the painter has depicted eight narratives on different levels, each of which contains a specific and independent event without any logical connection to others. But all of these scenes show the relaxation of the caravan, such as slaughtering sheep, drawing water from the well, baking bread, gathering firewood, etc. "These levels create a moving space that cannot be seen objectively, but the audience creates it with the help of their visual participation" (Shaygan, 2013: 83). In this painting, we are faced with a crowded, compact, and dense space and a scattered arrangement, and the variety of narratives and the crowding of human figures in it are remarkable. The main part of the current research is the image of Yusuf's rescue from the well in Haft Awrang Ebrahim's manuscript, first, its visual and verbal systems and then other hyper-texts, including the four rug images, will be studied. This research, based on the hypertextuality approach to reading and analyzing a picture from the Haft Awrang illustrated by Ebrahim Mirza with the theme "Rescuing Yusuf from the well", as the main picture and text along with other hypertexts that include four paintings from different schools and three pictorial rugs with the mentioned subject will be discussed. The chosen picture is from Yusuf and Zuleikha's love poem and one of the seven Masnavis of Haft Awrang by Jami, a poet of the Timurid period, which was illustrated by painters like Sheikh Mohammad, Mozafarali, Mirza Ali and Agha Mirak. The Masnavi of Yusuf and Zuleikha has six paintings and the painter is Mozafarali. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Iranian Painting, Haft Awrang, Yusuf, Zuleikha, Pre-textuality, Carpet | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آذر، اسماعیل (1395). «تحلیلی بر نظریههای بینامتنیت ژنتی»، پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی،3 (24)، 11-31.
آفرین، فریده (1390). «چالش ساختار و معنا: خوانش واساز از نگاره «بیرون آوردن یوسف از چاه»»، باغ نظر، 8 (16)، 64-55.
امینیمنفرد، تقی (1384). «کیمیای عشق در هفت اورنگ عبدالرحمن جامی»، ادبیات فارسی، 2 (7 و 8)، 134-144.
انوری ابیوردی، اوحدالدین محمد (1340). دیوان، مدرس رضوی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
جاحظ، ابی عثمان عمرو بن بحر (1997). الحیوان، شرح و تحقیق یمینی شامی، بیروت: مکتب الهلال.
جامی، نورالدین عبدالرّحمن (1361). هفت اورنگ، تصحیح مدرس گیلانی، تهران: کتابفروشی سعدی.
جامی، نورالدین عبدالرحمن (1383). اشعه اللّمعات، شرحه لمعه هفتم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
جهانیار، آذر؛ قاضیزاده، خشایار (1396). «معرفی و تحلیل نقوش ابنیه در نگاره های منظومه یوسف و زلیخا از نسخه هفت اورنگ جامی مکتب مشهد»، نگره، 12 (44)، 69-59.
چدویک، چالز (1375). سمبولیسم، ترجمه مهدی سحابی، تهران: مرکز نشر.
حسنعلیان، سمیه (1394). «حدیث عشق در غزلیات عبدالرحمن جامی»، مجموعه مقالات دهمین همایش بینالمللی ترویج زبان و ادب فارسی، به کوشش خدابخش اسداللهی، اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی، صص 752-738.
حسینی، مهدی (1385). «هفت اورنگ جامی به روایت تصویر»، کتاب ماه هنر، 101، 6-19.
حکیم، اعظم، نامورمطلق، بهمن، (1398)، «خوانش بیشمتنی نقاشی ژکوند اثر رنه مگریت براساس گونهشناسی ژرار ژنت»، نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی، 22، 12-5.
خدیور، هادی؛ شریفی، فاطمه (1389). «تأثیرپذیری جامی از شعرا و نویسندگان پیش از خود در آفرینش مثنوی هفت اورنگ»، مطالعات تفسیر و تحلیل متون زبان و ادب فارسی (دهخدا)، 6، 168-199.
رهنورد، زهرا (١٣٨٢). حکمت هنر اسلامی، تهران، سمت.
زمانی، کریم (1377). شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: اطلاعات.
ژوله، تورج (1381). پژوهشی در فرش ایران، تهران: یساولی.
سمنانی، علاء الدوله (1391). مصنفات فارسی، به کوشش نجیب مایل هروی، تهران: علمی و فرهنگی.
سیمپسون شرو، ماریانا (1382). شعر و نقاشی ایرانی، حمایت از هنر در ایران، ترجمه عبدالعلی براتی و فرزاد کیانی، تهران: نسیم دانش.
الشاهر، عبدالله (2002). الأثر النفسی للون، مجله الموقوف الأدبی، العدد 379.
شایگان، داریوش (1393). بُتهای ذهنی و خاطره ازلی، تهران: امیرکبیر.
شوالیه، ژان، گربران، آلن (1384). فرهنگ نمادها (جلد اول)، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران، جیحون.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (1384). فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
طاهر، زهره؛ فرخفر، فرزانه؛ فدوی، صبا (1402). «بازتاب باورهای دینی و فرهنگی عصرصفوی در نمادپردازی نگارههای نسخه هفت اورنگ ابراهیم میرزا (با تأکید بر دو داستان یوسف و زلیخا لیلی و مجنون)»، نگره، 67، 101-87.
عسگری، زهرا؛ داوودیمقدم، فریده (1397). «بررسی بازتاب نزاع سیمرغ و اژدها در قالیهای ایرانی با تکیه بر اسطورهها و متون ادبی»، ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، 14 (50)، 168-137.
عطار نیشابوری، فریدالدین (1392). منطق الطیر، به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن.
فتوحی، محمود (1385). بلاغت تصویر، تهران: سخن
قزوینی، ابوالقاسم (1340). دیوان عارف قزوینی، تهران: امیرکبیر.کریمزاده تبریزی، محمدعلی (1377). احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی، تهران: مستوفی.کلانتر، نوشآفرین؛ صادقی، طاهره (1395). «درخت در نمادپردازی عارفانه و ریشههای اسطورهای آن»، ادبیات عرفانی، 8 (15)، 67-93.
کنگرانی، منیژه (1391). «ترامتنیت و از آن خودسازی»، نقدنامه هنر 2، به کوشش مجید سرسنگی، تهران: نشر موغام.
کنگرانی، منیژه (1393). «خوانش نشانهشناسانۀ یک اثر نگارگری»، نقدنامه، 5، 138-119.
محسنی، محمدباقر؛ مرندی، لیلا (1388). «تجلّی خواب عارفان در مثنوی مولانا»، عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، 5 (19)، 174- 195.
مولانا، جلالالدین (1389). مثنوی معنوی، بر اساس نسخه نیکلسون، چاپ سوم، تهران، فرهنگسرای میردشتی.
مولوی، جلالالدین (1363). کلیات شمس، با تصحیحات و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
ناصرخسرو قبادیانی (1348). کلیات (دیوان اشعار)، به تصحیح نصرالله تقوی، تهران: طهوری.
نامورمطلق، بهمن (1391). «گونهشناسی بیشمتنی»، پژوهشهای ادبی، 9 (38)، 139-152.
نامورمطلق، بهمن، (1386). «ترامتنیّت: مطالعة روابط یک متن با دیگر متنها»، پژوهشنامة علوم انسانی، 56، 38-98.
نایبپور، صفورا؛ اسفندیاری، زهرا (1394). بررسی نمادین ساختار و موقعیت پیکره حضرت یوسف در نگاره های منظومه یوسف و زلیخا، اراده شده در همایش بینالمللی معماری، شهرسازی، عمران، هنر، محیط زیست، تهران.
نبوی، فرزانه، دادگر، محمدرضا (١٣٩١). بررسی تصویرگریهای دیوان حافظ دوران صفوی و قاجار، پایان نامه کارشناسی ارشد تصویرسازی، دانشگاه هنر تهران.
نبوی، فرزانه؛ دادگر، محمدرضا (1391). بررسی تصویرگریهای دیوان حافظ دوران صفوی و قاجار، پایاننامه کارشناسی ارشد تصویرسازی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران.
هاکس، جیمز (1400). قاموس کتاب مقدس، ترجمه و تألیف مستر هاکس، تهران، اساطیر.
هال، جیمز (1384). فرهنگ نگارهای نمادها درهنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، تهران، فرهنگ معاصر.
هال، جیمز (1390). فرهنگ نگارهای نمادها درهنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، تهران، فرهنگ معاصر.
یاوری، فاطمه؛ وفایی، عباسعلی (1396). «واکاوی و تحلیل کهن الگو و نمادهای فرارونده عرفانی درگلشن راز با رویکرد به نظریه روان‌شناختی یونگ»، عرفانیات در ادب فارسی، 8 (31)، 174-159.
References
URLs
URL1:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%22Yusuf_is_Drawn_Up_from_the_Well%22,_Folio_from_a_Yusuf_and_Zulaikha_of_Jami_MET_DP318359.jpg. 2022/08/06.
URL2: Jamis--allegorical-romance-Yusuf-or_4122_f069r. 2015/03/18
URL3: http://pudl.princeton.ed. 2010/07/27
URL4: http://pinterest.com. 2018/11/07
گالری هنر فریر شماره a105 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 155 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 117 |
||