پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 918 |
| تعداد مقالات | 7,562 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,271,534 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,679,179 |
مقاومت سلبی و ایجابی در تذکرة‌الاولیاء عطار | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 6، دوره 16، شماره 36، اردیبهشت 1403، صفحه 165-193 اصل مقاله (445.25 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2024.46346.2546 | ||
| نویسندگان | ||
| مجتبی فدایی1؛ سید مهدی زرقانی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری ، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران | ||
| چکیده | ||
| تصوف معطوف به نجات آحاد جامعه است و برای مدیریت جامعه برنامة مدونی ندارد؛ اما این بدان معنا نیست که عرفا نیز نسبت به شرایط اجتماعی و سیاسی اطراف‌شان بی‌توجه بوده‌اند. در این پژوهش تلاش شده با بازخوانی و بازسازی مفهوم مقاومت فوکویی نشان داده شود که چگونه بخش اعظم حکایت‌های تذکرة‌الاولیاء در دایرة بازی بزرگ مفهوم قدرت و مقاومت قرار می‌گیرد و فریدالدین عطار چگونه با طراحی بدن‌های متنوع، روش‌های مقاومت صوفیه را بازنمایی می‌کند. برخی از این بدن‌ها از شیوة مقاومت سلبی و برخی دیگر از شیوة مقاومت ایجابی استفاده می‌کنند و گاه می‌شود که در یک رفتار بدنی هر دو وجه سلبی و ایجابی مقاومت آشکار می‌شود. انتخاب تذکرة‌الاولیاء بدان جهت است که این اثر دربردارندة عصارة اندیشه‌های عطار است. او تجربه‌های زیستی و نوشتاری متعدد را در آثار قبلی خودش به نمایش می‌گذارد و اینک در بخش‌های پایانی عمر تذکرة‌الاولیائی را می‌نویسد که زیرمتن بسیاری از زبرمتن‌های صوفیة دوره‌های بعدی است. با این هدف، ابتدا حکایت های عطار را که در بردارندة مفهوم مقاومت است بررسی و مصادیق آن را استخراج شده است. در مرحلة بعد، از طریق طبقه بندی آنها در چند گروه، مصادیق مقاومت سلبی و ایجابی را در آنها مشخص شده است.در مرحلة نهایی نیز گزارش‌هایی از تحلیل های انجام شده ارائه شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عطار؛ تذکرة‌الاولیاء؛ فوکو؛ مقاومت سلبی و ایجابی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Negative and Positive Resistance in Attar's Tadhkerat al-Awliya | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mojtaba Fadaee1؛ Mahdi Zarghani2 | ||
| 1PhD Candidate in Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| 2Professor , Department of Persian Language and Literature , faculty of Literature and humanities; Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The mystics were not indifferent to the social conditions around them. Sufism aims at the salvation of the individuals of society and has no systematic program to govern society, but this does not mean that the Sufis were indifferent to the social and political conditions around them. In this study, we have turned to Attar's Tadhkerat al-Awliya and through a rereading and reconstruction of the concept of Foucauldian resistance, how the vast majority of the stories of Tadhkerat al-Awliya fall within the scope of the big game of power and resistance and how Attar represents the methods of Sufi resistance by designing diverse bodies. Some of these bodies use the method of negative resistance and others use the method of positive resistance, and sometimes both aspects of negative and positive resistance are manifested in one physical behavior. The reason for choosing Tadhkerat al-Awliya is that this work contains the essence of Attar's thought. He displays his many life and writing experiences in his previous works, and now in the final parts of his life he writes Tadhkerat al-Awliya, which is the subtext of many of the metatexts of Sufism of later periods. To this end, we first carefully read the stories of Attar that contain the concept of resistance and extracted their instances. In the next step, we classified them into several groups and identified the instances of negative and positive resistance in them. In the final step, we analyzed each section and presented the analysis report in the article. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Attar, Tadhkerat al-Awliya, Foucault, Negative and Positive Resistance | ||
| مراجع | ||
|
ـ احمدوند، ولی‌محمد، تاجیک، محمدرضا، (1397)، «زبان عرفان و قدرت در عصر ایلخانان» در ویژه‌نامه فلسفه عرفان، ش 74: صص 237-261.
ـ اشرف‌زاده، رضا ؛ صفایی، مهناز، (1398)، «سیمای آزادگان (مجانین) از زبان مولانا و عطار» در عرفانیات در ادب فارسی، ش 39: صص 1-31.
ـ الهامی، فاطمه و همکاران (1399)، «بررسی و تحلیل تعالیم تصوف بر مبنای نظریه گفتمان قدرت میشل فوکو» در ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، د 16، ش 60: صص 13-42.
ـ بیوک‌زاده، صبا (1394)، «رسالت زن در تذکره‌الاولیای عطار نیشابوری» در روان‌شناسی فرهنگی، ش 24: صص 39-50.
ـ پارسانیا، حمید و یوسفی، ظاهر، (1395)، «بررسی انتقادی مقاومت در اندیشة میشل فوکو» در نشریة معرفت فرهنگی اجتماعی، ش 27: صص 72 ـ47.
ـ حاکم نیشابوری، محمد، (1375)، تاریخ نیشابور، تصحیح و مقدمة محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
ـ حجازی، بهجت السادات (1383)، انسان کامل در نگاه عطار، مشهد: ایوار.
ـ حسین‌آبادی، مریم ؛ الهام‌بخش، محمود، (1385). «دیوانگان: سخنگویان جناح معترض در عصر عطار» در کاوش‌نامة زبان و ادبیات فارسی، ش 13، صص 71-100.
ـ حسینی، مریم، روستایی راد، الهام (1395)، «مجانین‌العقلای زن در تصوف اسلامی» در مجلة زن در فرهنگ و هنر، د هشتم، ش 1: صص 67-82.
ـ خوشحال دستجردی، طاهره (1383). «نقش صبر در تکامل روحی انسان از دیدگاه عرفا» در پژوهشنامة ادب غنایی، ش 2: صص 63-86.
ـ دانیالی، عارف (1393)، میشل فوکو: زهد زیبایی شناسانه به مثابه گفتمان ضددیداری، تهران: تیسا.
ـ دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل (1376)، میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمونوتیک، ترجمة حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
ـ دلوز، ژیل (1386)، فوکو، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
ـ زرقانی، سید مهدی (1397)، تاریخ بدن در ادبیات، تهران: سخن.
ـ زرین کوب، عبدالحسین (1380)، صدای بال سیمرغ: درباره زندگی و اندیشه عطار، تهران: سخن. چ سوم.
ـ زرین کوب، عبدالحسین (1394)، ارزش میراث صوفیه، تهران: امیرکبیر.
ـ سایمونز، جان (1390)، فوکو و امر سیاسی، ترجمة کاوه حسین‌زاده، تهران: رخداد نو.
ـ سیدالماسی، پروانه ؛ فرشبافیان صافی، احمد، (1391)، «طعام و آداب آن از دیدگاه عرفا در متون فارسی» در بهارستان سخن، ش 19: صص 25-40.
ـ ضیمران، محمد (1378). میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: هرمس.
ـ عطار، فریدالدین، (1397)، تذکره‌الاولیاء، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران: سخن.
ـ عطار، فریدالدین،(1383)، منطق‌الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران: سخن.
ـ فروزان‌فر، بدیع‌الزمان (1353). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار عطار نیشابوری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چ دوم.
ـ فوکو، میشل (1378). مراقبت و تنبیه، تولد زندان، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی. چ دوم.
ـ فوکو، میشل (1394). اراده به دانستن، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی. چ دهم.
ـ فوکو، میشل (1381). تاریخ جنون در عصر کلاسیک، ترجمة فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.
ـ ناصری، محمود، احمدپور، علی، (1395)، «ریاضت؛ اقسام، درجات و مراتب آن» در عرفان اسلامی، ش 49: صص 95-117.
ـ نصراللهی، یدالله؛ عباس‌زاده مبارکی، بهزاد، (1401)، «تحلیل گفتمان قدرت در مثنوی‌های عطار» در پژوهشنامة عرفان، ش 27: صص 251-274.
ـ Foucault,M. (1963). A preface to transgression, Critique. Nos,195-196, 751-770. Ahmadvand, Vali Mohammad; Tajik, Mohammad Reza (2018), The Language of Mysticism and Power in the Ilkhanid Era. Special Issue of Philosophy and Mysticism, No. 74, pp. 237-261. Ashrafzadeh, Reza; Safaei, Mahnaz (2019), The Image of Freedman (Madmen) in the Words of Rumi and Attar. Erfaniyat Dar Adab Farsi, No. 39, pp. 1-31. Elhami, Fatemeh; Jahandideh, Abdol Ghafoor; Raisi, Mohammad Riaz, (2020), Examining and Analyzing Sufism Teachings based on Michel Foucault's Discourse Theory of Power. Mystical and Mythological Literature, Vol. 16, No. 60, pp. 13-42. Biyokzadeh, Saba (2015), The Mission of Women in Attar of Nishaburi's Tadhkerat al-Awliya. Journal of Woman Cultural Psychology, No. 24, pp. 39-50. Parsania, Hamid; Yousefi, Zaher (2016), A Critical Examination of Resistance in Michel Foucault's Thought. Journal of Socio-cultural Knowledge, No. 27, pp. 47-72. Hakim Nishaburi, Muhammad (1996), History of Nishabur, Edited and Introduced by Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Agah. Hejazi, Bahjat al-Sadat (2004), The Perfect Human in Attar's View, First Edition, Mashhad: Ivar. Hosseinabadi, Maryam; Elham Bakhsh, Mahmoud (2006), Madmen: Spokespersons of the Dissident Faction in Attar's Era, Journal of Persian Language and Literature Research, No. 13, pp. 71-100. Hosseini, Maryam; Rostaee Rad, Elham (2016), The Wise Madwomen of Islamic Sufism, Journal of Women in Culture and Art, Vol. 8, No. 1, pp. 67-82. Khoshhal Dastjerdi, Tahereh (2004). The Role of Patience in the Spiritual Evolution of Man from the Viewpoint of Mystics, Journal of Lyrical Literature, No. 2, pp. 63-86. Danialy, Aref (2014), Michel Foucault: Ascetic Aesthetics as an Anti-Visual Discourse, Tehran: Tisa. Dreyfus, Hubert L., and Paul Rabinow (1997). Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics. Translated by Hossein Bashirieh. Tehran: Ney. Deleuze, Gilles (2007). Foucault. Translated by Niko Sarkhosh and Afshin Jahandideh. Tehran: Ney. Zarghani, Seyed Mehdi (2018). History of the Body in Literature. Tehran: Sokhan. Zarrinkoob, Abdolhossein (2001), The Voice of Simorgh Wing: On the Life and Thought of Attar, Third Edition, Tehran: Sokhan. Zarrinkoob, Abdolhossein (2015), The Value of Sufi Heritage, Tehran: Amirkabir. Simons, John (2011), Foucault and the Political, Translated by Kaveh Hosseinzadeh, Tehran: Rokhdad No. Seyyed Almassi, Parvaneh; Farshbafian Safi, Ahmad, (2012), Food and its Etiquette from the Perspective of Mystics in Persian Texts, Baharestan-e Sokhan, No. 19, pp. 25-40. Zamiran, Mohammad (1999). Michel Foucault: Knowledge and Power. Tehran: Hermes. Attar, Farid al-Din, (2018), Tadhkerat al-Awliya, Introduction, Edited and Annotated by Mohammad-Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan. Attar, Mohammad ibn Ibrahim (2004), Mantiq al-Tayr, Introduction, Edited and Annotated by Mohammad-Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan. Forouzanfar, Badie-al-Zaman (1974). A Study of the Life and Works of Attar of Nishapur, Second Edition, Tehran: Tehran University Press. Foucault, Michel (1999). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, translated by Nikoo Sarkhosh and Afshin Jahandideh, 2nd edition, Tehran: Ney. Foucault, Michel (2015). Lectures on the Will to Know, Translated by Nikoo Sarkhosh and Afshin Jahandideh, 10th edition, Tehran: Ney. Foucault, Michel (1980). History of Madness in the Classical Age, translated by Fatemeh Valiyani, Tehran: Hermes. Naseri, Mahmoud, & Ahmadpour, Ali. (2016). Riyadat: Types, Degrees, and Levels, Islamic Mysticism, No. 49, pp. 95-117. Nasrollahi, Yadollah; Abbaszadeh Mobaraki, Behzad, (2022), Discourse Analysis of Power in Attar's Mathnawis, Journal of Mystical Studies, No. 27, pp. 251-274. Foucault, Michel, 1963, A preface to transgression, Critique. Nos,195-196, 751-770. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 164 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 93 |
||